M.M.

VIJEK OD NJEGOVE SMRTI

Omaž kralju Nikoli, iznijeli manje poznate detalje

Ove godine navršen je vijek od smrti kralja Nikole. Tim povodom, Crnogorska akademija nauka i umjetnosti priredila je omaž našem vladaru, državotvorcu i suverenu. Akademici Đorđe Borozan i Šerbo Rastoder iznijeli su zanimljive detalje iz života kralja Nikole, ali i neke manje poznate činjenice kao što je imovinski testament.

Posljednji crnogorski gospodar iz dinastije Petrovića vladao je gotovo šest decenija i za to vrijeme, Crna Gora je doživjela veliki uspon i ugled u međunarodnoj javnosti. No, iako je od plemenskog naša država prerasla u u moderno evropsko društvo tog doba, njena sudbina se, nakon Podgoričke skupštine, poistovjetila sa sudbinom kralja Nikole.

“Put rješavanja sudbine naroda i države koji su poslije okončavanja rata obnavljanje za crnogorski narod i državu nije bio slučaj. Bio je to put nestajanja Crne Gore”, kazao je akademik CANU Đorđe Borozan.

Kralj Nikola je umro u izgnanstvu, u Antibu. Iako je njegov politički testament odavno poznat javnosti, onaj drugi, u kojoj je imovinu podijelio svojim potomcima, nije. Original je čuvan u Arhivu Jugoslavije u Beogradu, ali ga danas više nema. Zahvaljujući akademiku Zoranu Rašoviću Crnogorska akademija nauka i umjetnosti raspolaže kopijom.

“Mislim da je cjelokupna ova problematika apsolvirana činjenicom da ad literam postoji njegov testament i naravno, sad zavisi od nečije volje, koliko je spremna današnja Crna Gora da taj testament, kao posljednju volju crnogorskog vladara provede u djelo”, poručio je predsjednik Odbora za istoriju CANU Šerbo Rastoder.

Iako je pred kraj života izgubio sve što je gradio, kralj Nikola će ostati upamćen kao jedan od najznačajnijih vladara Crne Gore zahvaljujući kojem je donešen, izmađu ostalog, Opšti imovinski zakonik, konstituisane Narodna skupština i vlada, Državni savjet i Ustav, otvorene škole, bolnice, izgrađeni putevi i pruga, pokrenut pomorski saobraćaj. Na bojnom polju odnio brojne pobjede, a za vrijeme njegove vladavine Crna Gora je na Berlinskom kongresu međunarodno priznata kao suverena država.

Petra Božović, TVCG