[ dw.de ]

KLONIRANA LJUDSKA ĆELIJA

Strah od proizvodnje ljudi

Naučnici u SAD prvi put su uspjeli da kloniraju ljudske ćelije. Vijest donosi nadu za liječenje mnogih bolesti, ali i strah od kloniranja. Katolički biskupi iz Njujorka već su upozorili na „proizvodnju ljudskih bića“.

Pokušaji da se klonira ljudski embrion do sada su bili neuspješni, ali naučnici u Portlandu sada su uspjeli da sruše i tu barijeru. Tim biologa uzeo je materijal iz ćelije kože djeteta koje je patilo od genetskog oboljenja, i spojio ga sa doniranom jajnom ćelijom. Tako su napravili ljudski embrion koji je genetski identičan sa oboljelim djetetom, i zatim iz embriona izvadili matične ćelije.

Vođa tima, doktor Šuhrat Mitalipov, smatra da nova metoda neće dovesti do stvaranja ljudskih klonova. Istovremeno, stvaranje matičnih ćelija pomoći će u liječenju teških bolesti, kaže on za britanski Telegraf: „Ove matične ćelije su veoma mlade, neprogramirane ćelije, i imaju kapacitet da postanu bilo koji drugi tip ćelije. Naš zadatak je da u labarotorijskim uslovima stvorimo one ćelije koje su pacijentu potrebne, na primjer neurone, ćelije jetre ili krvna zrnca, i da ih zatim presadimo u pacijenta.“

Očekivano, ali opasno

I dok se preko Atlantika dostignuće Mitalipovog tima slavi kao naučna senzacija, za njemačke naučnike ova vijest je očekivana. Gotovo isti postupak korišćen je još prije 16 godina, za kloniranje ovce Doli. „Naučnici su već i u prošlosti uspjeli da istim postupkom proizvedu matične ćelije kod sisara“, kaže Oliver Bristle, istraživač matičnih ćelija sa Univerziteta u Bonu. „Novo je to što ta procedura zaista funkcioniše i kod ljudi“, dodaje on.

Ovca Doli uspešno „stvorena“ još prije 16 godina u Edinburgu Bristle je skeptičan prema rezultatima kolega iz Amerike. Naglašava da postoje i alternative korišćenju embrionalnih ćelija. Osim toga, njihovu tehniku prate brojne teškoće: „Da bi se započelo sa postupkom, neophodno je da se doniraju jajne ćelije. Tu postoji posebna problematika, postoji rizik od iskorišćavanja donatorki, ali opasnost po zdravlje.“

U Njemačkoj je kloniranje zabranjeno. Ali strahovi od uzgajanja ljudi i vještačkih beba ostaju. Jer, postoji mogućnost da kloniranje u pojedinim djelovima svijeta postane stvarnost, upozorava stručnjak iz instituta „Maks Plank“ Hans Šeler: „Sada je zaista neophodno da se svi dogovorimo, na svjetskom nivou, tako da nikom ne padne na pamet da pokuša da embrion vrati u matericu žena.“

Ipak, čak i tim biologa iz Portlanda smatra da je malo vjerovatno da bi njihov embrion zaista mogao da se razvije u ljudsko biće.