[ Wired ]

IVICA SUNČANOG SISTEMA

„Vojadžer 1“ otkrio bizarnu i zagonetnu regiju

Izgleda da Nasinoj svemirskoj letilici „Vojadžer 1“ nije bilo dovoljno to što je jedini ljudski proizvod koji je otišao najdalje od Zemlje već je sada ušao u bizaran novi region na ivici solarnog sistema koji je potpuno zbunio fizičare pošto njihove teorije nijesu u stanju da predvide ništa slično.

Lansirani prije 36 godina, svemirske letelice Vojadžer 1 i 2 napravili su impresivnu turneju kroz solarni sistem i tokom tog putovanja naučnicima su poslali spektakularne podatke.

Naučnici su prvobitno mislili da će ulazak „Vojadžera 1“ u ovaj novi dio svemira, gdje su efekti ostatka galaksije znatno naglašeniji, biti postepen i neuzbudljiv. Međutim, pokazalo se da je tranzicija znatno komplikovanija nego što su naučnici predviđali. „Vojadžer 1“ sada ulazi u čudan region koji naučnici nijesu u stanju da shvate.

„Modeli koji su predviđali šta bi tom prilikom moglo da se desi potpuno su netačni. Trenutno bukvalno nemamo mapu koja bi mogla da nam pokaže šta sada možemo da očekujemo“, izjavio je fizičar Stamatios Kirmigis sa Univerziteta Džon Hopkins.

Sunce stvara plazmu od naelektrisanih čestica koja se naziva solarnim vjetrom i koju izbacuje iz svoje atmosfere brzinom većom od 1 miliona km/h. Neki od ovih jona izbacuju se brzinom koja iznosi 10 odsto brzine svjetlosti i te čestice takođe sa sobom nose i solarna magnetska polja.

Istraživači znaju da je „Vojadžer 1“ ušao kroz ivicu solarnog vjetra 2003., kada su njegovi instrumenti pokazali da se čestice oko njega kreću subsoničnom brzinom pošto su usporile od sunčevog izbacivanja.

Onda, prije godinu dana, sve je naglo utihnulo. Instrumenti „Vojadžera 1“ pokazali su da su se solarni vjetrovi smanjili skoro 1.000 puta, do tačke kada kada više nijesu mogli da budu identifikovani. Ova tranzicija desila se izuzetnom brzinom, u roku od svega nekoliko dana.

U isto vrijeme, količina kosmičkih zraka povećala se u znatnoj mjeri, što bi bilo logično „da je Vojadžer bio van solarnog vjetra“, izjavio je fizičar Ed Stoun.

Izgledalo je kao da je Vojadžer izašao iz sunčevog uticaja.

U čemu je problem? Ukoliko je solarni vjetar u potpunosti nestao, kosmički zraci bi trebalo da struje u svim pravcima. Umjesto toga, Vojadžer je zabilježio da uglavnom dolaze iz jednog pravca. I ne samo to, iako su solarne čestice nestale, instrumenti nisu uočili nikakvu promjenu u magnetnom polju oko letilice. Ovo je teško objasniti pošto se smatra da je magnetno polje galaksije pod uglom od 60 stepeni u odnosu na sunčevo polje.

Niko trenutno nije siguran u to šta se dešava.

„U pitanju je veliko iznenađenje. Na neki način dotakli smo intergalaktičku sredinu, ali se i dalje nalazimo u sunčevoj kući “, izjavio je astronom Merav Ofer sa Univerziteta Boston.

Čini se kao da je Vojadžer izlazio napolje, ali umjesto toga, našao se u foajeu sunčeve kuće sa otvorenim vratima koja su dozvoljavala da ulazi galaktički vjetar.

Ne samo da naučnici nijesu očekivali da takav foaje postoji, već ne znaju ni koliko će „Vojadžer 1“ ostati u njemu.

Pojedini naučnici predviđaju da će mu trebati mjeseci pa čak i godine, prije nego što stigne to međuzvjezdanog prostora.

„Međutim, to može da se desi i za nekoliko dana. Trenutno nemamo model koji bi mogao da nam da takvu informaciju. Pa čak i tada, Vojadžer neće stvarno napustiti zvjezdani sistem, već samo region unutar kog solarni vjetar dominira. Ubijeđen sam da je priroda znatno kreativnija nego mi“, smatra Stoun.