[ Beta, Objavila: R.P. ]

DNK ISTRAŽIVANJE

Golijat i Dalila vjerovatno s Krita, potomci drevnih Grka

Novo međunarodno genetsko istraživanje ukazuje da je moguće da je Golijat bio grčkog porijekla, prenosi atinski list Katimerini. Zaključeno je da su Filistejci (Palestinci), najveći protivnici Izrailjaca - biblijskih Izraelaca, porijeklom od doseljenika koji su u palestinsku oblast došli sa Egeja, iz Južne Evrope i drugdje sa Sredozemlja na početku Gvozdenog doba.

Čini se da genetika potvrdjuje dokaze iz arheoloških iskopavanja koja su dovela do teorije da su se Filistejci doselili sa Egeja, o čemu do sada nije bilo saglasnosti.

Prva komparativna studija savremene i drevne DNK iz kostiju desetoro ljudi, koji su prije 2.800 do 3.600 godina živjeli u drevnom priobalnom gradu Aškelonu (grčki: Askalonas), kod današnje južne granice Izraela s Pojasom Gaze, osvjetljava porijeklo Filistejaca, koje je do danas problematično pitanje, uz savremene političke implikacije.

Aškelon je bio jedan od glavnih centara Filistejaca u Gvozdeno doba, od kada datiraju kosturi koje su izraelski arheolozi otkrili 2016. godine i iz njih uzeli uzorke u potrazi za DNK.

Istraživači, na čelu s arheološkinjom izraelskog porijekla Mihal Feldman iz njemačkog Instituta za proučavanje ljudske istorije Maks Plank u Jeni, specijalistkinjom za arheogenetiku, našli su osnovane genetske nagovještaje da su se preci Filistejaca doselili na Bliski istok sa zapada i postepeno, u narednim vjekovima, njihova DNK se pomiješala sa DNK lokalnog stanovništva, objavio je američki naučni časopis "Science Advances".

DNK Filistejaca je od 25 do 70 odsto slična sa DNK drevnih skeleta sa Krita, a sličnosti ima i s ljudima s Iberijskog poluostrva i sa Sardinije.

Golijat i Dalila najveći neprijatelji Izrailjaca

Filistejci - čiji je pripadnik bio Golijat koji je, po legendi, izgubio dvoboj s Izrailjcem Davidom, i lijepa Filistejka Dalila koja je, pod drugoj legendi, tajno Izrailjcu Samsonu isjekla kosu i time mu uništila moć, došli su na loš glas jer ih jevrejska Biblija naziva glavnim neprijateljima Izrailjaca.

Drevni tekstovi ne pišu mnogo o njima, osim kasnijeg navoda da su došli iz "Kaftora" - kako se u Bronzano doba nazivao Krit.

Pijre oko jednog vijeka Egipćani su našli reference u hijeroglifskim tekstovima s kraja 12. veka prije nove ere o tome da je jedan narod, vjerovatno Filistejci, doputovao "sa ostrva" i napao Kipar i obale južne Turske, Sirije i Libana, sa Egiptom kao krajnjim ciljem napada.

Između 1985. i 2016. godine, "Misija Leob Levi" - program Semitskog muzeja Univerziteta Harvard, proučavala je porijeklo Filistejaca u Aškelonu, jednom od, po Bibliji, pet "filistejskih gradova".

Ta misija čiji je direktor, arheolog Daniel Masters, učestvovao i u novoj genetičkoj studiji, našla je dokaze da je u 12. vijeku prije nove ere došlo do značajnih promjena u životu na tom području, kao što je pojava keramike izrađene grčkom tehnologijom. Te primjene su pripisane dolasku Filistejaca.

Ipak bila masovna seoba

Medjutim, mnogi naučnici su do sada odbijali da prihvate da se radi o masovnoj seobi ljudi, već su insistirali da je to bila samo lokalna imitacija navika stranaca - Mikejaca i Egejaca, jer su Izrailjci s njima došli u kontakt putem trgovinske i druge razmjene.

Novo istraživanje, koje je vrhunac više od 30 godina arheološke i genetske analize, ipak zaključuje da su Filistejci masovno sa zapada došli na južni Levant, putujući morem tokom prelaznog perioda između Bronzanog i Gvozdenog doba (12. vijek prije nove ere). To je bio buran period za čitav istočni Mediteran, tokom kojeg su mnogi gradovi bili uništeni, a imperije propale.

Feldman je izjavila da nova studija ukazuje da je porijeklo Filistejaca iz južne Evrope, što ih vjerovatno povezuje s takozvanim "Narodima s mora" koji se često pominju u drevnim rukopisima. To će, kako je rekla, zahtjevati dalje genetske analize većeg uzorka da bi se preciznije odredilo od kojeg su mediteranskog stanovnišva porijeklom Filistejci. Feldman, piše drugi časopis, bitanski "New Scientist", smatra da je vrlo vjerovatno da su Filistejci porijeklom iz današnje Grčke.

Filistejci za dva vijeka praktično nestali

Naučnici ukazuju da je za samo dva vijeka od dolaska Filistejaca, njihov "genetski otisak" toliko "razvodnjen" da je praktično nestao. Iako su Filistejci u očima Izrailjaca ostali neprijatelji, njihova DNK je tada već bila sasvim levantinska, jer se izgubio gotovo svaki grčki trag.

"Vjerovatno su se svi doseljenici ženili s lokalnim stanovništvom, te je njihovo strano porijeklo nestalo iz DNK", rekla je Feldman.

"Uzimajući u obzir genetske i arheološke podatke, jača mišljenje da je došlo do migracije iz područja koja sada zovemo Grčka i zapadna Turska", rekao je Kristof Bahuber sa Univerziteta u Oksfordu, zaključuje "Katimerini".