VELIKA GLAD

Otkrivena gljivica koja je promjenila istoriju

Naučnici su pomoću uzoraka biljaka iz 19. vijeka identifikovali krivca za bolest krompira koja je uzrokovala Veliku glad u Irskoj, usmrtila najmanje milon ljudi i izmijenila tok istorije, javlja "Bi-Bi-Si" (BBC).

Britanski naučnici uspjeli su da izvuku DNK iz muzejskih primjeraka biljaka i i da izoluju soj gljivice koja je u Irskoj uzrokovala bolest poznatu kao plamenjača ili krompirova plijesan. Taj je soj drugačiji od današnjih sojeva i vjerovatno je izumro.

Naučnici predvođeni stručnjacima iz laboratorija Sejnzberi u Norviču, analizirali su razvoj plamenjače od početka 19. vijeka do danas. Uzrokuje je gljivični mikroorganizam Phytophthora infestans, ali dosad nije bila poznata povezanost njenih sojeva iz 19. vijeka s modernim sojevima.

Visokotehnološka obrada omogućila je stručnjacima da 'pročitaju' DNK fitofore iz uzoraka pohranjenih još 1845. i zatim je uporede s današnjim tipovima iz Evrope, Afrike i obje Amerike, što im je omogućilo da prate evoluciju tog mikroorganizma.

Naučnici vjeruju da se soj, HERB-1, pojavio početkom 19. vijeka i nastavio da se širi svijetom do njegovog kraja. Tek je početkom 20. vijeka kada su uvedene nove vrste krompira, zamijenjen novim sojem Phytophthora infestans, US-1, koji je danas dominantan u svijetu. Istraživanjem se sugeriše da metode uzgoja možda imaju uticaja na evoluciju patogena.

U Velikoj gladi u Irskoj, podstaknutnoj bolešću krompira, koja je trajala od 1846. do 1851. umro je najmanje milion Iraca, a oko dva miliona iselilo  se iz zemlje. Irska se u to doba uveliko oslanjala na krompir kao izvor hrane.