BELADA PORUČIO

Na UCG izučavati crkveno javno pravo

Zbornik radova “Crnogorska pravoslavna crkva”, priređivača Sretena Zekovića, koji je predstavljen sinoć u Narodnoj biblioteci u Podgorici, značajan je doprinos poznavanju istorije i statusa Crnogorske pravoslavne crkve, kazao je publicist Mašo Miljić. Kako je dodao, publikacija ne iscrpljuje svu problematiku, ali je njena vrijednost i upotrebljivost očita, kao bogata riznica podataka, misli i naučnih opservacija.

Advokat Nikola Belada smatra da bi na Univerzitetu Crne Gore trebalo da se izučava predmet crkveno javno pravo. On je pozvao intelektualce i poštovaoce CPC da se uključe u razgovor o rješavanju pitanja te crkve. Ukazao je na važnost usvajanja Zakona o slobodi vjeroispovijesti, dok je Zeković istakao bitne činjenice o kontinuitetu CPC i SPC i, kako je naveo, paradokse koji se plasiraju u javnosti.

“Za CPC je Nacrt zakona o slobodi vjeroispovijesti, u načelu, prihvatljiv. Smatramo da je u skladu s međunarodnim standardima i evropskom praksom i spremni smo da pravnim argumentima to dokažemo. U pojedinostima treba biti precizniji. Važno je kakav će stav dati Venecijanska komisija”, rekao je Belada.

Zeković je istakao je da većina vjerskih zajednica pretenduje tradicionalizam, a naročito Srpska pravoslavna crkva, koja, kako je kazao, osmovjekovno pravo želi da dokaže time što negira crnogorski narod i crkvu.

On je podsjetio da u Zakonu o crkvama i vjerskim zajednicama Srbije piše da se “ Srpskoj pravoslavnoj crkvi priznaje kontinuitet s pravnim subjektivitetom stečenim na osnovu Načertanija o duhovnoj vlasti, a koji je donešen na osnovu Hatišerifa o unutrašnjoj politici i crkvenoj samoupravi (autonomiji) pod vrhovnim suverenitetom sultana, a na osnovu njega je (pro)turska Carigradska patrijaršija izdala odobrenje i za crkvenu autonomiju Srbije.”

Time je SPC dobila status tradicionalne crkve u Srbiji maja 1836, a ista crkva za status tradicionalne crkve u drugoj državi Crnoj Gori navodi kontinuitet od 800 godina. “U logici se to zove paradoksalija, jer logička istinitost suda isključuje njegovu činjeničku lažnost”, rekao je Zeković.

Miljić je naveo je da CPC ima dugu istoriju i hrišćansko nasljeđe. Podsjećajući da se prvi pomen Dukljanske episkopije u pisanim izvorima nalazi iz 343. Godine u preslovenskom periodu, ističe da je, pored imperijalnih hrišćanskih centara Rima i Konstantinopolja, postojala i crkva Slovenska.

“Ona se dugo opirala i jednom i drugom. Postojale su i crkve sa tri oltara na prostoru današnje Crne Gore, a sada na području Sutomora ima sačuvanih crkava sa dva oltara. Crkva je oslonac za državu, a država zaštitnik crkve, iako su zakonski odvojene”, kazao je Miljić.