[ Izvor: Pobjeda, Objavio: I. P. ]

PROFESOR VUKIĆEVIĆ

Izborni predmeti ili rat protiv društvenih nauka

“Izbacivanje” društvenih nauka u izborne predmete srednjeg obrazovanja predstavlja licemjernu potvrdu podređivanja obrazovnog sistema logici neoliberalnog sistema, a ne logici nauke i naučnog metoda.

Piše: Prof. dr Slobodan Vukićević

Zašto kreatore ovog čina ne interesuju nalazi najozbiljnijih naučnih studija da liberalizam propada. Autori su upravo iz društava liberalne demokratije koji identifikuju neizlječive simptome bolesti liberalizma: sve veći raskorak u raspodjeli bogatstva; propadanje tradicionalnih institucija od građanskih udruženja, do sindikata i porodice; gubitak povjerenja i pouzdanja u institucije i u druge ljude; sve veće razočaranje u mogućnosti jednakosti pred zakonom; izborni rezultati sve više produbljuju postojeću polarizaciju u društvu; liberalna “sloboda” pojedinca dovodi do sve veće krize identiteta, pojedinačnog i kolektivnog.

PROPALI KONCEPT

Problem nije u tome, dokazuju ozbiljne naučne studije, što se liberalizam ne primjenjuje kako treba, već u tome što je uzdizanje autonomije pojedinca, kao osnovni princip liberalizma, od samog početka pogrešno i što su protekle decenije još jasnije pokazale tu grešku. Pojedinac ne može bez zajednice. To je fundamentalna činjenica demokratije.

Prema tome, liberalni fundament o slobodi autarhičnog pojedinca direktno je izigravanje demokratije. Takođe je izigravanje demokratije zasnovane na pojedincu, bez fundamentalnog znanja o društvu. Suština demokratije je u vladavini zajednice u kojoj pojedinac ostvaruje spoj njenog logosa i istorije i time predstavlja suštinsku vrijednost čovjeka.

Problem liberalizma je u kulturi koja ovim vrijednostima pridaje sve manje važnosti i time nužno vodi u raspad zajednice kao prve i osnovne čovjekove svojine. Obrazovanje je fundamentalni postulat kultivisanja čovjeka kao bića zajednice. Ono se mora zasnivati na naučnim saznanjima o ljudskoj prirodi i prirodi ljudske zajednice. Liberalizam, pogotovo neoliberalizam, redukuje obrazovni sistem na logiku političkog o privrednog sistema društva. Za njega je objektivno naučno saznanje društvenih nauka nepraktično i suvišno u ideološkom i ekonomskom smislu. Štoviše, naučno saznanje društvenih nauka je opasno jer razvija potrebu i osposobljava ljude da upravljaju sami sobom i svojom zajednicom.

Danas je obrazovanje usmjereno, od vrtića do univerziteta, na sistem tehničkih, inženjerskih i matematičkih nauka, bez adekvatnog učešća društvenih nauka. Ukoliko su i uključene društvene nauke, onda to ne sadrži objektivno naučno saznanje, već politizovano naučno saznanje koje je podređeno političkom i ekonomskom sistemu, a to znači formiranju ličnosti zarobljene liberalnim društvenim sistemom. Tako se osnovni cilj obrazovanja oslobađanja čovječanstva od raznih oblika potčinjenosti koju proizvodi neoliberalni sistem, pretvara u sredstvo za podređivanje ličnosti logici liberalizma i njenog jačanja monopola transdržavnih političkih i tehnokratskih aktera globalizacije.

LJUDSKA PRIRODA

Liberalni koncept nauke i tehnologije je sav usmjeren na totalno gušenje svake ljudske potrebe da kontrolišemo sopstvene izume. U tom kontekstu, društvene nauke se u obrazovnom sistemu degradiraju, stavljanjem u korpus izbornih predmeta, što predstavlja krajnje licemjerje i totalnu prevaru. Prvo se guši potreba u razvoju ličnosti za obrazovanjem o suštini društvenog sistema i time njegovoj kontroli, a onda se nudi sloboda izbora potrebe koja u liberalnom sistemu predstavlja običnu glupost. Kakvo potcjenjivanje ličnosti, nudeći joj da bira “glupost”. Umjesto da se definišu neophodna znanja o društvu, i posebno o vlastitom društvu, koja mora sadržavati obrazovni sistem u cilju formiranja slobodne i sposobne ličnosti demokratskog društva.

Ako se društvene nauke isključe iz obrazovanja ličnosti, to je rat protiv ljudske prirode, a taj rat čovjek i njegova zajednica moraju izgubiti. Te činjenice nijesmo svjesni ili nećemo da budemo svjesni. Užasna društvena patologija ima uzroke u toj elementarnoj činjenici vođenja rata protiv ljudske prirode, koju ostavljamo monopolu profita i tehnologije, a isključujemo istinska naučna saznanja o njoj.

Istinska naučna saznanja o ljudskoj prirodi i prirodi ljudske zajednice se nalaze u rezultatima filozofije i društvenih nauka, a potreba za njima se mora razvijati sistemski, naravno, prije svega sistemom obrazovanja na svim nivoima. Društvo trpi ogromne višestruke troškove za saniranje posljedica društvene patologije koja nastaje zanemarivanjem ove potrebe, ali karakter neoliberalnog sistema uporno sprečava da se usmjeri pažnja na osnovne uzroke. Kreatori neoliberalnog sistema uporno drže u tajnosti osnovne uzroke i ako je i njima očigledno da liberalizam propada, ali ne propadaju oni. Oni izazivaju krizu prirodne okoline i krizu društvene zajednice i njenih institucija, a profitiraju na saniranju posljedica koje su sami izazvali. I zato se bave samo posljedicama. Njih ne brine što je jaz između idealnog i stvarnog sve veći i što to mora rezultirati urušavanjem sistema.

Treba fundamentalnije misliti o postojećim političkim, društvenim i privrednim institucijama i praksi. Neoliberalna logika guši svaku potrebu ličnosti za fundamentalnim znanjem i društvenom mišlju, a zatim, moćnici liberalnog sistema nude besmislenu ponudu, da učenik bira nešto čega nema. To je liberalna “sloboda” koja ubija svako dostojanstvo čovjeka.