[ Objavila: R.P. ]

ČITAOCI JAVLJAJU

Pljevlja i jutros pod smogom

Vazduh u Pljevljima i danas je zagađen, iako je koncentracija štetnih PM čestica duplo manja u odnosu na jučerašnje rekordno zagađenje. Na snimku od jutros, koji nam šalje čitateljka, vidi se da su Pljevlja obavijena gustim smogom.

Mjerenja kvaliteta vazduha u Pljevljima od jutros u 11 sati pokazuju da je koncentracija PM 10 čestica u vazduhu 346 µg/m3, što je skoro sedam puta više od dozvoljenog, koliko je otprilike veća i količina lebdećih  PM2.5 čestica u vazduhu od 295,2 µg/m3, pokazuju podaci su sajta Agencije za zaštitu životne sredine.

Podsjetimo, Instrumenti Ekooksikološkog zavoda mjerne stanice Gagovića imanje, juče u 17 sati izmjerili su visoke koncentracije PM 10 čestica u vazduhu od 756,9 µg/m3, što je 15 puta veće prekoračenje od dozvoljene granice.

Ova mjerna stanica, u istom terminu, zabilježila je i satnu koncentraciju lebdećih PM2.5 čestica u vazduhu u iznosu od 666,7 µg/m3, što je 26 puta veće prekoračenje od dozvoljene granice.

Preporuke Instituta

Iz Instituta za javno zdravlje su za vrijeme povišenog zagađenja vazduha preporučili građanma da u okviru svojih mogućno­i preduzimaju mjere kako bi zaštitili zdravlje.

U rizične grupe kojima zagađenje vazduha može napraviti zdravstvene probleme su starije osobe, djeca, trudnice, novorođenčad, hronični bojesnici, dijabetičari i osobe sa prekomjernom težinom, kažu u Institutu.

Izloženost zagađivačima tokom ranog djetinjstva može uticati na razvoj bolesti respiratornog, nervnog, endokrinog i imunološkog sistema, kao i povećati rizik od nastajanja tumora tokom životnog vijeka, upozoravaju iz Instituta.

Preporučuje se da se za vrijeme povišenog zagađenja vazduha smanji fizička aktivnost pogotovo na otvorenom. Takođe bi trebalo izbjegavati prometne ulice i puteve gdje je koncentracija respirabilnih čestica veća uslijed zagađenja koja potiču i od prevoznih sredstava.

Šta su PM čestice

Suspendovane čestice PM 10 i PM 2.5 dospijevaju u respiratorne organe, a ljudski organizam nema načina da spriječi njihovu apsorpciju preko pluća. One se talože u plućima i odatle se sprovodi disperzija kroz krvotok do drugih organa i tako toksini šire organizmom.

Ilustracije radi, da bi se znalo o kako malim česticama se radi, dakle manjim od 10 mikrometara, vlas ljudske kose ima prečnik od 50 do 70 mikrometara. Dakle, riječ je u prosjeku, pet do 10 puta sitnijim česticama, ako je riječ o PM 10, odnosno 20 do 50 puta manjim, ako je riječ o PM 2.5, odnosno manjim od 2,5 mikrometara.

Koncentracija finih čestica (PM2,5, čestica prečnika manjeg od 2,5 µm) u vazduhu predstavlja značajan indikator zdravstvenih rizika povezanih sa zagađenjem vazduha.

IARC (Međunarodna asocijacija za istraživanje malignih bolesti) svrstava ove čestice u kancerogene prve kategorije.