[ Pobjeda; Objavila: M.M. ]

LUKŠIĆ

Uzrok nesreća na moru bahato ponašanje mladih

Iako ovog ljeta, zbog pandemije korona virusa, obim pomorskog saobraćaja jedva dostiže pet do deset odsto u odnosu na prošlogodišnji, zabrinjava veliki broj intervencija spašavanja ljudi i plovila na moru, ističe pomoćnik direktora za sigurnost plovidbe u Upravi pomorske sigurnosti i upravljanja lukama Žarko Lukšić.

- Kruzeri su otkazani, redukovan je broj dolazaka jahti zbog novog režima i plana njihovog prihvata, dopune goriva, ukrcaja i iskrcaja posade, koji je pod uslovima i okolnostima nametnutim pandemijom korona virusa, propisalo NKT i Ministarstvo pomorstva i saobraćaja. Najupošljeniji smo tokom vikenda, kada organizujemo pojačane akcije. Naše službe su spremne da u bilo kom momentu izađu na more i reaguju u roku od deset minuta. Pritom napominjem da je svjetski standard od deset do 15 minuta. Raspolažemo savremenim plovilima, dobro smo opremljeni - u posljednje tri godine smo sa tri plovila stigli do toga da posjedujemo njih šest. Tu sa nabavkom moderne opreme i sredstava, nećemo stati. Članovi naših spasilačkih ekipa i operateri u pomorsko - operativnom centru su prošli sve nivoe obuke - sa zadovoljstvom ističe Lukšić.

Objašnjava da su uzrok nevolja i nesreća na moru u najvećem broju slučajeva neprimjereno i bahato ponašanje mladih ljudi koji upravljaju brzim plovilima, a po neodgovornosti, iako ih je značajno manje nego prošle godine, ne zaostaju ni kupači.

Tragedija

Komentarišući tragediju koja se 11. jula dogodila u opštini Budva, kada je smrtno stradala 31-godišnja Maja Šljivančanin, Lukšić je kazao da je mala „pasara“ dužine četiri metra, koja je nakon nesreće potonula, juče locirana i da će Tužilaštvo vjerovatno naložiti njeno izvlačenje iz mora. Podsjetimo, nesrećna djevojka bila je na barci sa momkom Vladanom Stanišićem, u koju je, upravljajući gliserom udario maloljetni M. S. Gliser je prepolovio barku, djevojka je stradala na licu mjesta, dok je Stanišić povrijeđen.

- Istraga je u toku, mi imamo određena saznanja, a snimak sa sistema za nadzor i kontrolu pomorskog saobraćaja ćemo dostaviti nadležnim organima, kako bi se precizno utvrdilo kojom brzinom se plovilo koje je izzvalo nesreću kretalo, na kojoj poziciji je bilo - kaže Lukšić. Govoreći o danu nesreće, kaže da su plovila UPS-a bila angažovana na moru i Adi Bojani, a iako je Sektor granične policije kontrolisao plovila od Budve do Bara, desila se tragedija.

Lukšić je podsjetio i na zahtjevnu i opasnu akciju spašavanja strane jahte, koja se 4. jula sa četiri člana posade (od kojih dvoje djece) u izuzetno nepovoljnim vremenskim uslovima nalazila na 15 milja od Bara, glisera kome se pokvario motor, jer se nepripremljen i neservisiran poslije zimske pauze otisnuo na more, nekoliko kupača u uvalama...Osvrnuo se i na događaj u februaru, kada je katamaran prilikom dolaska u Bokokotorski zaliv, zatražio pomoć i asistenciju (tzv. „mediko“ intervenciju) koja je podrazumijevala evakuaciju člana posade. Povoljnost u takvim situacijama je što UPS ima ugovor o saradnji sa Domom zdravlja Bar, pa je stranog državljanina, koji je imao srčanih tegoba, ljekarski tim adekvatno medicinski zbrinuo.

- U svakoj situaciji izlazimo u susret sugrađanima i turistima i besplatno (što u drugim zemljama nije slučaj) teglimo plovila do obale - ističe Lukšić. On podvlači da se prije isplovljenja uvijek mora voditi računa da li vremenski uslovi dozvoljavaju bezbjedan boravak na pučini ili u udaljenim uvalama. Neophodna je i provjera ispravnosti plovila, kao i da li posjeduje neophodnu opremu.Od obale se ne treba udaljavati više od dvije nautičke milje. Iako sve ove preporuke izgledaju kao nešto što se podrazumijeva, da se one u praksi poštuju, neprijatne situacije se ne bi ovako učestalo dešavale, niti bi bilo potrebno angažovati spasilačke ekipe. Pažnju posebno treba da obrate plivači koji su ljubitelji ,,stand up“ daski i kajaka. Lukšić ističe da se plivači ne smiju kretati van bovama ograđenog dijela plaže. Skuteri se mogu voziti na udaljenosti od 150 metara od obale, a ne smiju glisirati na udaljenosti manjoj od 200 metara od obale.

Novine 

Brojne su novine koje će donijeti izmjene i dopune Zakona o sigurnosti pomorske plovidbe, čiji je predlagač Ministarstvo saobraćaja i pomorstva, uz podršku lučkih kapetanija, inspekcijskih službi iz Bara i Kotora.

- Prijedlog, koji je trenutno u proceduri, je veoma kvalitetan, a podrazumijeva i implementaciju evropskih direktiva koje Crna Gora mora uvesti u svoje zakonske akte. Rasprava je okončana, pa treba očekivati brzo usvajanje novih akata, čijom će primjenom Uprava pomorske sigurnosti i upravljanja lukama dobiti veća ovlašćenja i ingerencije. Novim odredbama biće definisano i kretanje i brzina brodova u Bokokotorskom zalivu, a odnosiće se i na Skadarsko jezero, gdje će se takođe, uz poštovanje odredbi Bazelske konvencije, primjenjivati evropski standardi - najavljuje on.

Trenutno, UPS u saradnji sa resornim ministarstvom i Upravom za javne radove realizuje projekat ,,IPA 2017“. On se odnosi na nabavku opreme koja će koristiti za sprečavanje zagađenja mora sa plovnih objekata na otvorenom moru.

- Nakon završetka naftnih istraživanja, očekujemo prva bušenja za eksploataciju nafte i nadamo se da će UPS potrebnu opremu nabaviti u prvom kvartalu naredne godine. Očekujemo da ćemo, osim toga, dobiti i plovna sredstva za inspekciju sigurnosti plovidbe u Baru i Kotoru, ali i specijalizovana vozila za traganje i spašavanje koja se mogu koristiti u razne svrhe - nada se Lukšić.

Modernizacija

Krajem godine, kako navodi, očekuju i implementaciju druge faze VTMIS sistema koja se odnosi na Bokokotorski zaliv, a podrazumijeva postavljanje senzora, automatske identifikacije, radio- uređaja, kamera. Skadarsko jezero biće pokriveno radarskom vezom i senzorima, a u planu je i postavljanje svetionika na samom ulazu na Adu Bojanu. Lukšić podsjeća da UPS, uz podršku Ministarstva nauke, već godinu učestvuje i u nekoliko značajnih naučno - istraživačkih projekata, a na tome se, kako naglašava, neće zaustaviti.

- Prvi je ,,COMPASS 2020“ - projekat započet 1. maja 2019. godine, pod čijim okriljem se sprovode revolucionarne promjene u nadzoru pomorskog saobraćaja u Evropi, vezano za upotrebu bespilotnih letjelica i plovila. Čast nam je što sarađujemo sa konzorcijumom veoma „jakih“ kompanija, poput ,,TEKEVER ASDS“ i ,,EDISOFT“ iz Portugala, ,,ISD“ iz Grčke, kao i velikim industrijskim koncernima - ,,NAVAL Groupe“ i ,,ECA Robotics“ iz Francuske, ,,AIRBUS D&S“ iz Njemačke... Mi smo dali značajan doprinos u dijelu propagande i promocije projekta. Njegova finalizacija je zbog korona virusa prolongirana za prvi kvartal naredne godine, kada se očekuje demonstracija projekta na NATO vježbi u Lisabonu, kojoj će prisustvovati i predstavnici našeg tima. Hrvatska već koristi bespilotne letjelice, koje su dragocjena pomoć prilikom traganja i spašavanja na moru, ali i u slučajevima nelegalnih migracija, transfera narkotika. Važan projekat je i ,,ANDROMEDA“, koji se odnosi na kreiranje poboljšanog zajedničkog okruženja za razmjenu informacija za sisteme granične kontrole, komande i koordinacije kojima raspolaže svih 19 partnerskih institucija - objašnjava Lukšić.