[ Objavio: I. P. ]

ALBANCI I BALKAN

Mediu: Novi bezbjednosni izazovi

U vremenu kada je srpska politika postala veoma aktivna zahvaljujući savezu sa Rusijom, koja je Balkan odredila kao svoje dvorište i bez sumnje Srbiju kao njegovog čuvara, Albanci, ali i čitav Balkan suočili su se s novim bezbjednosnim izazovima, piše nekadašnji ministar odbrane Albanije Fatmir Mediu.

Rusija se još od 2006. godine oštro protivila širenju NATO-a na Balkanu, kada je, na bezbjednosnoj konferenciji u Minhenu istakla: dalje proširenje NATO predstavlja opasnost za Rusku bezbjednost i njene interese.

U međuvremenu je Srbija pokušavala da izgradi održiv odnos između svoje evropske perspektive, odbijanja NATO-a i učvršćivanja vojnih odnosa s Rusijom izgrađivanjem ruskih vojnih baza na svojoj teritoriji, što je kulminiralo kupovinom MIG-ova. Kupovina, pak, aviona ne može se pravdati odbranom vazdušnog prostora Srbije, budući da se u savremenim uslovima ta bezbjednost može garantovati samo iz zemlje s visoko razvijenom vojnom tehnologijom.

Jedina zemlja na Balkanu koja je reagovala povodom tih dešavanja bila je Hrvatska povećavajući vojno-odbrambene investicije, dok je Albanija, nažalost, smanjila odbrambeni budžet na 0,75%.

Možda se ništa neće dogoditi, ali se može puno toga dogoditi imajući u vidu posljednja zbivanja na Balkanu.

1. Bosna je u totalno haotičnoj situaciji, jer Srbi pojačavaju pritisak za odvajanje, dok Republika Srpska funksioniše kao samostalna država.

Dezintegracija BIH otvorila bi lanac međuetničkih konflikata na Balkanu, gdje spadaju Srbi, Hrvati, Bošnjaci, Makedonci, Crnogorci i Albanci. To bi bila situacija bez presedana.

2. Rusija je jako agresivna prema državama članicama NATO-a u zoni Poljske i baltičkih zemalja.

3. NATO, ali SAD su uznemireni zbog očiglednog saveza Putina i Erdogana.

4. Ruska ideja o formiranju “tampon zone” na Balkanu sa Srbijom, Bosnom, Crnom Gorom i Makedonijom je dobro osmišljen scenario za suprotstavljanje NATO-u i njegovim zemljama članicama.

5. Da ne zaboravimo otvorenu upletenost Rusije tokom izbora u Crnoj Gori, do scenarija fizičkog eleminisanja premijera Đukanovića.

6. Intenzivna propaganda organizovana protiv nas, koja prikazuje Albance kao islamske teroriste i džihadiste i uveličava broj stranih boraca s Kosova, koji jesu realna prijetnja našoj, ali i bezbjednosti Evrope.

Jesu li aktuelna dešavanja u vezi s Kosovom slučajnost?

Ako uzmemo u obzir prethodno izneseno, zaključak je NE - riječ je o osmišljenom scenariju.

* Trepča

* Zid u Mitrovici

* Hapšenje Ramuša Haradinaja sa ciljem da se delegitimiše borba OVK i nezavisnost Kosova

* Voz prema Kosovu takođe nije bio kapric pojedinaca u Beogradu, već scenarij koji prelazi Kosovsku granicu, s jasnim geopolitičkim ciljem Rusije na Balkanu gdje je Srbija njen saveznik.

Izjava ministra inostranih posla Rusije, potvrđuje prethodnu tezu : “Albanci ne treba da budu u zonama gdje žive Srbi”- istakao je Lavrov.

Analizirajući ovu izjavu, uočavamo da Rusija podstiče novi konflikt na Kosovu ispostavljanjem novih etničkih odnosa i novih granica.

A što činimo mi kao Albanija i kao albanski faktor u regionu?

Rekao bih da na sve reagujemo neosmišljeno i nezrelo.

Umjesto institucionalnih, na sceni su spontane reakcije.

Nema analize situacije, čujemo samo površne osude.

Dovoljno je kazati da je nacionalna bezbjednosna strategija usvojenu bez ijedne diskusije u parlamentu, što svjedoči koliko smo daleko od realnosti

Rama je, zbog ličnih, političkih i ekonomskih interesa, omogućio Vučiću i Srbiji da postanu kao faktor stabilnosti na Balkanu, uspostavljajući s njim odličnu sradnju - gledali smo dva prijatelja premijera, dvije države i dva naroda, bivših neprijatelja, Albanaca i Srba.

Kraj prošloga vijeka, ali i prvih 10 godina ovog vijeka, bili su ključni za naš narod:

* Rat i oslobađanje Kosova

* Ohridski sporazum

* Nezavisnost Kosova

* Članstvo Albanije u NATO-u

* Liberalizacija viza s EU

Nažalost, politika posljednjih godina ne samo što nije razvijala ove mogućnosti, već ih je zloupotrijebila.

Albanski politički faktor u regionu, koji je prije nekoliko godina pozitivno uticao na dešavanja na Balkanu, i bio realan evropski, ali i faktor stabilnosti u regionu, danas je u nezavidnom položaju. Ne možemo naći dva čovjeka niti dvije partije koje mogu naći zajednički jezik.

Intelektualno, diplomatsko i političko razmišljanje, u službi nacionalnih interesa zamijenili su megalomanija i izjave nivoa patriotskih udruženja.

Naša uloga u političkom odlučivanju u NATO-u, ili u njegovim političkim i vojnim strukturama je mala, čak s manjim uticajem od prije učlanjenja.

Srbija je pokušavala sve vrijeme i na svaki način da u diskusijama o Kosovu bude obuhvaćena i Tirana (bez diplomatske, geopolitičke ili vojne težine), tražeći da se eliminiše angažovanje EU i posebno SAD-a za Kosovo, kao i uslovljavanja koja su oni postavili.

Srbi su nastojali da problem Kosova tretiraju kao stvar Albanca koji žive u bivšoj Jugoslaviji, prenebregavajući da je Kosovo nezavisna država.

SAD i EU primorali su ih da razgovaraju sa Kosovom, uz stav da bi svako jednostrano miješanje Albanije ugrozilo taj proces i odnose na Balkanu. Minimalan uslov Tirane trebalo je i treba da bude konsultacija s Kosovom.

Smiješne Ramine pozicije, koje su za Merkelovu bile poželjne, dale su Vučiću legetimaciju modernog Premijera, koji Albance, ( ne Kosovo) smatra kao političke i ekonomske partnere u regionu.

U posljednje vrijeme može se ustanoviti da su stavovi Slovenije i Hrvatske, pa čak i Crne Gore bili oštriji prema Srbiji zbog njenog odnosa prema Kosovu.

Ramina je politika u suprotnosti s politikom Albanije posljednjih godina koja je svaki stav usaglasila sa SAD i EU. Ona je dala Srbiji prednost i istovremeno vjetar u jedra Rusiji i njenom scenariju proširenja konflikta, kao i ruskim geopolitičkim interesima u regionu.

Ova situaciju takođe stimuliše i naopaka politika Albanaca gdje god da se nalazili.

1. Koruptivna, konfliktna i primitivna Vlada u Tirani. Nacionalno pitanje zamijenjeno je avanturizmom i ličnim i klanovskim interesima, koje potpomažu antialbanski krugovi.

2. Podijeljena kosovska politika s dvojnim autoritetima u vladanju i čestim konfliktima

3. U Makedoniji bezbroj političkih partija zbog samo jednog pitanja. Mnogo komandanata malo poslenika.

Sve se odluke donose zarad vlasti, a ne države ili nacije, po rezonu - više para više vlasti

Priština i Tirana ne mogu se zadovoljiti izjavama o zaustavljanju voza kao pokazatelju “snage”, već treba da postave jasne stavove u odnosu sa Srbijom, tako da Albanija i Rama, koji nijesu još shvatili da smo članica NATO-a, počnu intenzivnu raspravu o tom pitanju kao direktnom ugrožavanju bezbjednosti u regionu.

Prevod: Pjeter Lucaj, Radio Crne Gore