KOLAŠIN

Vujanović: ZAVNO-jedan od temelja Crne Gore

Održavanje Osnivačke skupštine Zemaljskog antifašistikog vrijeća Crne Gore i Boke, prije sedam decenija, pokrenulo je proces obnove nezavisne Crne Gore, kazao je danas, na svečanoj akademiji u Kolašinu, predsjednik Crne Gore Filip Vujanović.

„U istoriji svake države postoje događaji koji čine njenu vječnu vrijednost, koji pripadaju njenim temeljima, koji su opredijelili njenu savremenost i prema kojima će i vremena buduća iskazivati trajno poštovanje. U istoriji Crne Gore takvi događaji su predhodili međunarodnom priznanju Crne Gore na Berlinskom kongresu 1878. godine i obnovi nepravedno oduzete države“, kazao je Vujanović.

Kazao je da Skupština ZAVNO-a, ne slučajno, održana u Kolašinu, tadašnjoj ratnoj prijestonici Crne Gore, koja je, na raskrsnici puteva, imperija i vjera, u borbi za slobodu protiv velikih i moćnih, istovremeno stvarala i obnavljala državu.

„Bilo je prirodno da se upravo u Kolašinu novembra 1943. godine, kada je bilo oslobođeno dvije trećine teritorije Crne Gore, a antifašistički pokret južnoslovenskih naroda predstavljao treću vojnu silu u okupiranoj Evropi, održi Osnivačka skupština ZAVNO-a i pokrene proces obnove nezavisne Crne Gore“, kazao je Vujanović.

Govoreći o višedimenzionalnom značenju osnivačke skupštine ZAVNO-a i izboru njenog predstavničkog tijela, crnogorski predsjednik je naglasio više kapitalnih vrijednosti tog događaja.

„Prva, i nesumnjivo posebna, je u obnovi nepravedno oduzete državnosti Crne Gore. Osnivačka skupština izabrala je Zemaljsko antifašističko vijeće narodnog oslobođenja, kao najviši organ zakonodavne i izvršne vlasti, a ono svoj izvršni odbor sa sedam upravnih odsjeka koji su, u funkciji izvršne vlasti konstituisali organe vlasti koji su značili diskontinuitet sa državnom obespravljenošću Crne Gore“.

U istorijski vrijednom proglasu sa Osnivačke skupštine, prije svega je, kaže Vujanović, afirmisana je veličina i posebnost antifašizma Crne Gore.

„Osnivačka skupština u navedenom proglasu upućuje dvije grandiozno velike poruke. Pravi jasnu i vječnu distancu od podgoričke i petrovdanske skupštine istorijski ih trajno arhivirajući. Proglas je u odnosu na podgoričku skupštinu jasno konstatovao, citiraću „ ... za 23 godine bivše Jugoslavije crnogorski narod živio u podređenom položaju i bespravlju zaviseći od milostinje nenarodnog beogradskog režima i njegovih crnogorskih pomagača. Kundak i tamnica, nasilje i prevara bili su odgovor na svaki zahtjev crnogorskog naroda za demokratskim pravima i nacionalnom slobodom ... “.

Proglas, kako navodi Vujanović, kao negativni personalni simbol Crne Gore u II svjetskom ratu, označava četničkog vođu Pavla Đurišića, dajući mu trajno destruktivno istorijsko mjesto.

„Istovremeno, proglas kao saradnike fašizma u Crnoj Gori označava kreatore nezavisne kvislinške fašističke države proglašene na petrovdanskoj skupštini 12. jula 1941. godine, kroz personalnu simboliku Sekule Drljevića koji je u Pavelićevoj NDH bio važna ličnost ustaštva. Time je upućena poruka da Crna Gora kao fašistička nema nikakvu vrijednost makar bila i nezavisna. Konačno Sekulinom dvanaestojulskom fašizmu građani Crne Gore dali su jasan odgovor već narednog dana velikim opštenarodnim trinaestojulskim ustankom“, kazao je Vujanović.

Upravo i zbog pobjede i nad ovim snažnim unutrašnjim destrukcijama crnogorski antifašizam je istinski poseban i po svojoj vrijednosti i značaju jedinstven, konstatovao je predsjednik Crne Gore.

Drugu kapitalnu vrijednost formiranja ZAVNO-a Vujanović vidi u punoj afirmaciji, uz antifašizam takođe trajnog dobra Crne Gore - međunacionalnog i međuvjerskog sklada.

„Njenih 544 delegata izabrani za osnivačku skupštinu birani su među uglednicima iz svih sredina Crne Gore sa jasnim upozorenjem da se izbor vrši „...bez razlike na političko-partijsku, vjersku i socijalnu pripadnost ...“. I tada je Crna Gora u tom velikom i teškom vremenu, prepoznala da može imati budućnost samo u punom skladu nacija i vjera“.

I na kraju, podsjetio je Vujanović, ZAVNO je, upravo na današnji dan prije 70 godina, na II zasijedanju AVNOJ-a u Jajcu, dobio verifikaciju svih odluka, čime je stvorena osnova državnog suživota šest ravnopravnih republika, ali i transformacije ZAVNO-a u 1944. godini u Crnogorsko antifašističku skupštinu narodnog oslobođenja, kao najviše zakonodavne izvršne vlasti u Crnoj Gori, koja će već aprila 1945. godine biti konstituisana u Crnogorsku narodnu Skupštinu.

„Time je stvoren neophodan temelj da se na majskom referendumu 2006. godine demokratski obnovi nezavisnost Crne Gore“, kazao je crnogorski predsjednik.

Vujanović je kazao i da ovaj dan „obavezuje na iskazivanje poštovanja prema veličini i djelu predsjednika ZAVNO-a i prvog predsjednika Crnogorske antifašističke skupštine narodnog oslobođenja, jednog od velikana naše istorije, dr. Nika Miljanića.

„Humanistička i građanska profilacija ovog velikana, obavezuje da mu upravo Kolašin, u ime svog slobodarstva i slobodarstva Crne Gore podigne spomen obilježje kao iskaz trajnog poštovanja“, rekao je Vujanović.