ZA MIR U BIH

Četvrt vijeka Dejtonskog sporazuma

Opšti okvirni sporazum za mir u Bosni i Hercegovini, poznatiji kao Dejtonski mirovni sporazum, parafiran je prije 25 godina u vojnoj vazdušnoj bazi "Rajt Paterson" kod Dejtona, u američkoj državi Ohajo.

U Republici Srpskoj danas je državni praznik, ali ne i u Federaciji BiH. Ipak, članovi Predsjedništva BiH dogovorili su zajedničko obilježavanje 25. godišnjice.

Poslije tronedjeljnih pregovora, od 1. do 21. novembra 1995. godine, čelnici Bosne i Hercegovine, Hrvatske i Savezne Republike Jugoslavije, uz posredovanje Sjedinjenih Američkih Država, postigli su dogovor i okončali rat.

Dejtonski sporazum su potpisali tadašnji predsjednici Srbije Slobodan Milošević, BiH Alija Izetbegović i Hrvatske Franjo Tuđman, a te zemlje su garanti sprovođenja sporazuma.

Dokument je parafiran u prisustvu tadašnjeg državnog sekretara SAD Vorena Kristofera. Pored njega, glavni američki posrednici su bili Ričard Holbruk i general Vesli Klark.

Zvanično je potpisan u Jelisejskoj palati u Parizu 14. decembra 1995. godine.

Jedan od glavnih principa na kojima je Dejtonski sporazum zasnovan jeste podjela na dva entiteta – Republiku Srpsku (49 odsto teritorije) i Federaciju BiH (51 odsto teritorije).

Potpisnici su se obavezali da međusobne odnose regulišu prema Povelji UN, Završnom aktu iz Helsinkija i drugim dokumentima OEBS-a, kao i na međusobno poštovanje suvereniteta i rješavanje nesporazuma isključivo na miroljubiv načun.

Jugoslovenski parlament je 13. novembra 2002. ratifikovao Dejtonski sporazum.

Nijedan od trojice potpisnika sporazuma više nijesu živi.