[ Izvor: rtcg.me, Objavio: I. P. ]

PROFESOR BADI

Balkan talac odnosa između SAD i Rusije

Počasni profesor Fakulteta političkih nauka u Parizu, Bertran Badi, za Javni servis govorio je o svjetskim dešavanjima, i naglasio da izlazimo iz svijeta u kome dominiraju moćnici i ulazimo u svijet koji je uslovljen slabošću. Balkan je, kako ocjenjuje, talac odnosa između Evrope i Rusije.

Iako se nakon pada Berlinskog zida 1989. predviđalo da svijet ulazi u eru američke doninacije, ta iluzija, kako naglašava naš sagovornik, nije dugo trajala.

“Već na proljeće 1995, Amerika se ponovo suočila sa svojim starim rivalom. Prva akcija post-sovjetske Rusije protiv Sjedinjenih Države je bila bombardovanje pozicija u Bosni, na Vaskrs 1995. Takođe se može primijetiti da Sjedinjene Države, koje sebe sebe smatraju super silom, nijesu dobile nijedan rat. Konflikt u Iraku, ekspedicija u Somaliji, operacija 'Restore hope', pokušaji u Libiji, Siriji, Avganistanu, Sjedninjene Države u njima nijesu uspjele da pobijede. Dakle, ušli smo u svijet u kome više ne postoje dva pola, ali koji nije ni unipolaran. Rekao bih da je apolaran. Učimo da živimo u svijetu u kome više ne postoje polovi“, navodi sagovornik RTCG-a u emisiji Globus.

Svijet današnjice, kako naglašava, istovremeno je globalizovan i decentralizovan.

„To na prvi pogled izgleda kontradiktorno. Globalizovan, to znači da je prvi put i istorjii čovječanstva ujedinjen u međunarodni sistem, u kome možda nijesu jedino Palestinci. Ali taj sistem ne uspijeva da se strukturira, izgleda decentralizovano, jer svi entiteti koji ga čine su sve autonomniji, igraju svojim sopstevnim kartama, a Veliki brat, recimo američki ili francuski, ruski veliki brat, ili britanski ili kineski, ne mogu da učine više ništa malima. Izlazimo iz svijeta u kome dominiraju moćnici i ulazimo u svijet koji je uslovljen slabošću. Slabošču država koje propadaju, kao na primjer u Africi, na Bliskom Istoku, gdje još imamo i ratove. Takvu situaciju imamo i u Evropi, pogledajte Kataloniju, Škotsku, ali i ovdje, na Balkanu, recimo, Jugoslaviju. Takođe, tu je i slabost društvenih veza, odnosno građanskog društva koje ne uspjeva da se izgradi“, ocjenuje prof. Badi.

Kada je riječ o preplitanju uticaja Istoka i Zapada na Balkanu, naš sagovornik smatra da ni jedna niti druga strana tu ne mogu prevagnuti: „Vrijeme Velikog brata je završeno. Vrijeme hegemonije je završeno, vrijeme klupske diplomatije, koju vodi mali broj izabranih zemalja je okončano.“

Evropa nije znala da pruži ruku Rusiji

Komentarišući odnose Rusije i EU, Badi naglašava da su oni mogli biti bolji, te da je za situaciju kakva je danas dijelom odgovorna i Evropa: „Kada je pao Berlinski zid, i kada je Gorbačov, u Valeti u decembru 1989. kazao Dordžu Bušu (ocu) da Sovjetski Savez ne želi više da se bori sa Zapadom niti da mu se suprotstavlja, mi tada nijesmo znali da mu pružimo ruku. Nijesmo znali da izgradimo evropsku kuću. Počinili smo tu grešku iz ponosa, kada je trebalo izgraditi evropsku kuću Zapada na zapadnim vrijednostima, odnosno oko NATO-a, izopštavajući Rusiju iz tog novog evropskog sistema, odnosno iz novog međunarodnog sistema. Pošto je Rusija već bila odbačena za vrijeme Borisa Jeljcina, oni su malo po malo stvarali protivotrov, a taj protivotrov je Vladimir Putin. On je odbacio Evropu i sebe smatra igračem van Evrope. I to je situacija koja je ekstremno opasna. Veoma je visoka cijena toga, i tu je cijenu platio Balkan. U toj tenziji, koji smo mogli da izbjegnemo, između Rusije i Evrope, Balkan je talac. Ne kažem da je jedini. Drugli talac je Ukrajina, možda će sjutra to biti baltičke zemlje, ali taj način na koji je Evropa odbacila Rusiju u ovom trenutku može dovesti do vrlo opasnih poteza.“

Živimo u svjetu neonacionalizma, evropska ideja nema uporište među građanima.

„Prvi put od 1945. dogodilo se da značajan broj njemačkih poslanika pripada neonacionalistima. U Italiji, koja je jedna od zemalja osnivača EU, neonacionalisti Lige i Pokreta pet zvjezdica su pobijedili, pokazujući žestoko neprijateljstvo prema migranitma. U Velikoj Britaniji, takođe je pobijedila ideja neonacionalizma sa Bregzitom. U Austriji, koalicija koja je pobijedila na izborima, i koja čini aktuelnu Vladu je takođe vrlo očigledno obilježena neonacionalističkim pokretom. Sve te stranke imaju jednu zajedničku osobinu, to je neprijateljstvo ka evropskim integracijama. To pokazuje da u unutrašnjosti Evrope postoji rast skepticizma u odnosu na izgradnju Evrope. To je ono što je slabi. Evropa gubi na populističkom pristupu, a to je ozbiljna bolest. Kada velika evropska politička ideja nema uporište u narodu, ona postaje slaba. Veliki problem Evrope je taj što glasate u svojim zemljama, ali se odlučuje u Briselu, što je, na demokratskom planu, neprihvatljivo. Narod je to shvatio i umjesto reforme evropskih institucija, građani pribjegavaju sve više tome da naprave distancu od Unije i da se vrate tradicionalnom i klasičnom nacionalnom pristupu.“

Tramp gubi podršku

Govoreći o odnosima u SAD, prof. Badi je ocijenio da je Vašington u dubokoj političkoj krizi, te da gubi podršku tradicionalnih saveznika.

„Od ulaska Donalda Trampa u Bijelu kuću, 21 njegov saradnik je smijenjen. Sjedinjene Države su sve više i više izolovane. Kada Donald Tramp preuzme inicijativu, nema pratilaca. Kada je odlučio da izađe iz UNESCO-a, nije dobio podršku. Kada je odlučio da predstavi novi zakon o migrantima, niko ga nije podržao. Isto se dogodilo kada je odlučio da premjesti ambasadu Sjedinjenih Država iz Tel Aviva u Jerusalim. Tada ga je jedino podržala Gvatemala, što je ponižavajuće za jednu supersilu. Ni u ratu u Siriji i Iraku SAD nema nijednog sigurnog saveznika. Vidimo da Turska ima posebna pravila igre, iako je članica NATO-a, ali ona nije siguran saveznik SAD-u. Čak su i na ivici sukoba ukoliko Erdoganove trupe nastave da napreduju ka istočnom dijelu Sirije. Saudijska Arabija, koja je drugi potencijalni saveznik, igra dvosturuku igru, jer je ta zemlja takođe bliska Salafističkom pokretu koji je dio islamisličkih struktura protiv kojih se SAD bori. Tako da su Sjedinjenje Države usamljene na Bliskom Istoku. Njihov jedini pouzdan partner je Izrael, koji nema interesa da se potpuno upusti u sirijski konflikt. Sasvim suprotno, on iz njega izvlači benefite, jer je taj sukob u drugi plan potisnuo palestinsko pitanje. Dakle, Sjedinjene Države igraju sa jako lošim kartama. Ne uspijevaju da predvode vojnu koaliciju niti da preuzmu diplomatsku inicijativu koja bi im omogućila da kontrolišu mirovni proces u Siriji“, ocjenjuje Badi.

I. Mijanović