OPROŠTAJ OD LITVASA

Litvanija 19. članica eurozone

Litvanija je od danas 19. članica eurozone i umjesto domaće valute litasa koristiće euro, čije će novčanice sama štampati od naredne godine.

Do tada će joj centralna banka Njemačke pozajmiti 132 miliona novčanica iz svog trezora, koje će, litvanska centralna banka vratiti kada počne da štampa novčanice.

U međuvremenu, Litvanija, sa tri miliona stanovnika, kuje svoje kovanice eura, prenosi Tanjug.

Novčanice eura imaju isti izgled u cijeloj eurozoni, a svaka članica monetarne unije ima pravo da izabere sopstvene nacionalne simbole koji će se naći na kovanicama. Na litvanskim novčićima eura biće nacionalni grb, vitez na konju sa mačem i štitom u rukama, čime se odaje pošta valuti te zemlje još iz 14. vijeka.

Centralna banka Litvanije nedavno je izdala komemorativnu kovanicu od srebra kojom se oprašta od litasa.

Prvih 15 dana ove godine, litas će cirkulisati paralelno sa eurom, a banke i pošte već su snabdjevene evropskom valutom, dok su maloprodavci i građani imali priliku da unaprijed pribave nove kovanice. Mnogi maloprodavci potpisali su memorandum u kom obećavaju da usvajanje eura neće iskoristiti kao izgovor za podizanje cijena.

EU je u julu Litvaniji dala “zeleno svjetlo” za uvođenje eura, pošto je utvrđeno da je ispunila mastrihtske kriterijume u vezi javnog duga, budžetskog deficita, stope inflacije i dugoročnih kamata.

Litvanija je počela da koristi litas 1922, a ponovo ga je uvela 1993, nakon što je iz upotrebe izbacila rublju, posle izlaska iz Sovjetskog saveza 1990. Rublja je u Litvaniji bila u upotrebi od kraja Drugog svjetskog rata.

Od 1994. litas je vezan za dolar, a od 2002. za euro. Međutim, Litvanija, koja je postala članica EU 2004, nije primljena u eurozonu 2007. sa Slovenijom, zbog visoke inflacije i ekonomske krize.

Susjedne zemlje, Estonija i Letonija uvele su euro 2011, odnosno prošle godine.

Prema Mastrihtskom ugovoru iz 1992. sve članice EU, osim Velike Britanije i Danske, obavezne da vremenom uvedu euro, ali neke zemlje oklijevaju da ispune tehničke uslove za ulazak u monetarnu uniju.

Ankete u Poljskoj pokazuju da su dvije trećine njenih građana protiv uvođenja eura. Osnovni razlog za to je činjenica da ekonomija bilježi snažne rezultate bez eura. U kriznim vremenima za ekonomiju, država može da devalvira valutu, što u slučaju članstva u eurozoni nije moguće. Poljska je jedina članica EU koja je izbjegla privrednu krizu nakon globalne fiansijske.

Van evrozone su Velika Britanija i Danska, koje ne planiraju ulazak, Švedska i Poljska, koje to izbjegavaju, Mađarska i Češka, koje su neodlučne, kao i Hrvatska, Bugarska i Rumunija koje još ne ispunjavaju kriterijume Mastrihtskog sporazuma.

(Mina-business)