[ N1 ]

PREDLOZI KA EVROPSKOJ KOMISIJI

U svim novim vozilima sistemi za prekoračenje brzine

Evropska komisija razmatra uvođenje uredbe kojom bi svi novi modeli vozila morali da se prodaju sa ugrađenim sistemom za sprečavanje prekoračenja brzine.

Kako piše Večernji list, nacrt uredbe predviđa da prve dvije godine nakon usvajanja pravilo o obaveznoj ugradnji “inteligentnih sistema za pomoć pri kontroli brzine” (ISA) važi samo za nove modele vozila koji se prodaju na tržištu, a potom i za sva nova vozila koja se prodaju. Nacrt uredbe spominje jul 2022. i jul 2024. kao ta dva roka.

Ideja je da sva nova vozila budu opremljena inteligentnim sistemom koji očitava sve saobraćajne znakove uz put i pazi da vozač ne prekorači maksimalnu propisanu brzinu. U nacrtu Komisija predlaže da proizvođači dobiju mogućnost da sami odaberu između četiri načina na koji bi njihov ISA sistem upozoravao vozače.

U sva četiri načina vozač bi mogao da poništi sistem upozorenja, jer ideja nije da kompjuter preuzme kontrolu nad automobilom i brzinom kojom se kreće, nego je uvijek vozač taj koji ima kontrolu.

Javna rasprava o tom nacrtu završena je prije mjesec dana i u njoj je bilo zanimljivih komentara.

Holandska kompanija TomTom, na primjer, traži da se sistem ne oslanja samo na automatsko prepoznavanje saobraćajnih znakova, jer razne životne situacije, poput kamiona koji zaklanja pogled ili kiše koja smanjuje ograničenje napisano brojkom na znaku, mogu dovesti do grešaka, što bi se moglo izbjeći ako se sistem oslanja na mape razvijene u sklopu proizvoda za GPS navigaciju.

Komisija u nacrtu zauzima stav da su postojeći sistemi koji imaju samo vizualno upozorenje na navigacijskom ekranu o tome da vozač vozi brže od dozvoljenog, barem 20 odsto manje efikasniji od nova četiri koja se predlažu, jer vozači često ne vide upozorenje koje im javlja sistem.

Postojeći sistemi sa zvučnim upozorenjima, pak, jesu efikasniji, ali slaba im je strana to što vozače mogu da iritiraju. Evropski komitet za bezbjednost u saobraćaju (ETSC) zamjera Komisiji na tome što je u nacrtu zamislila sistem kaskadirajućeg zvučnog upozorenja (treći od četiri moguća načina funkcionisanja ISA sistema) kao jednako efikasan kao ostali. Vozači koje taj zvuk iritira biće skloni da isključuju takav sistem upozorenja, smatraju u ETSC.

U javnoj raspravi javio se i Međunarodni savez pješaka koji traži da Komisija predloži takav tekst uredbe koji ne bi dopuštao vozačima da isključuju nešto što misle da ih samo iritira, a garantuje bezbjednost u saobraćaju. Evropski savez biciklista podržava sve što kažu pješaci (i obrnuto), te podsjeća na istraživanje koje je utvrdilo da povećanje brzine vozila za samo 1 km/h vodi ka povećanju sudara s povredama za tri odsto i četiri do pet odsto povećanju fatalnih sudara. I oni traže da nova uredba priznaje samo sisteme koji efikasno podstiču vozača da im se podvrgne, odnosno da se zabrane sistemi koji omogućuju lako isključivanje.