Dijana Roščić  [ DW ]

02. 11. 2025. 00:51

Nigerija – bogati afrički džin

Nigerija je danas najveća ekonomija Afrike, bogata naftom, gasom. Ima i ogroman kulturni uticaj kroz muziku, film (Nolivud) i umjetnost. Ta zemlja je skoro tri puta veća od Njemačke i ima tri puta više stanovnika.

Sa oko 238 miliona stanovnika Nigerija je najmnogoljudnija zemlja Afrike i jedna od najnaseljenijih i „najmlađih" zemalja u svijetu - oko polovine Nigerijanaca nema ni 18 godina.

Čak polovina stanovištva živi po gradovima od kojih su 13 milionski gradovi: najveći u zemlji - i u Africi - je nekadašnja prestonica Lagos sa više od 15 miliona stanovnika, a 1990-ih posebno izgrađeni glavni grad Abudža ima oko 5 miliona stanovnika.

Smještena u zapadnoj Africi ima kopnene granice sa Beninom, Nigerom, Čadom i Kamerunom, i morsku obalu na jugu - Gvinesjki zaliv u Atlantskom okeanu.

Kao što je to često slučaj u Africi - granice su određene dogovorima evropskih kolonijalnih sila: današnje nigerijske granice su nastale u 19. vijeku dogovorom Britanije, Francuske i Njemačke i ne podudaraju se s etničkim, vjerskim ili jezičnim podjelama tako da je Nigerija među etnički najraznovrsnijim zemljama svijeta s oko 250 naroda i oko 500 različitih jezika. Zvanični jezik je engleski.

Nigerija ima najveće muslimansko stanovištvo u Africi, oko 130 miliona, koji žive većinom u sjevernom dijelu zemlje. Nešto manje je hrišćana, koji uglavnom žive u južnom dijelu zemlje. Manji deo populacije, oko 10 miliona, praktikuje urođeničke religije.

Bogata i burna istorija

Na području današnje Nigerije postoje tragovi veoma ranih civilizacija starih 3500 godina (Nok), a i kasnije moćnih carstava kao što su Beninsko kraljevstvo, carstvo Ojo (Yoruba) i Hausa gradovi-države na sjeveru koji su imali razvijenu državnu organizaciju, trgovinu i umjetnost.

U 15. vijeku dolaze Evropljani, prvo Portugalci. Trgovina robljem, a kasnije i sirovinama, postaje centralni dio kolonijalne ekonomije. U 19. veku Britanci postepeno preuzimaju kontrolu nad tim dijelom Afrike i to će biti njihova kolonija više od 100 godina.

Britanci su pritom lokalnim poglavarima ostavili značajna ovlašćenja, posebno na islamskom sjeveru, dok je jug pokršten, a donekle i poevropljen, što je pogodovalo ekonomskom razvoju i učinilo jug bogatijim, a njegove stanovnike bolje obrazovanim.

Moderna nezavisna država

Tek 1960. Nigerija je postala nezavisna država u okviru Komonvelta, a 1963. i republika. Uslijedili su građanaski ratovi, kao Biafranski rat (1967–1970) kada je jugoistočni dio zemlje, naseljen većinom hrišćanima, pokušao da se otcijepi. Rat je donio ogromne ljudske žrtve i glad.

Tokom 1970-ih i 1980-ih, Nigerija je postala veliki izvoznik nafte, ali je bogatstvo uglavnom odlazilo u ruke političke elite i vojnih režima. Vojni udari i diktature obilježili su veći dio 20. vijeka, sve do 1999. godine, kada je ponovo uspostavljena demokratija.

Od tada do danas, zemlja se suočava s brojnim izazovima — korupcijom, vjerskim i etničkim sukobima, naročito na sjeveru gdje djeluju islamističke grupe kao Boko Haram i ISWAP.

Nigerija je zemlja velikih potencijala, ali i dubokih izazova, čiji razvoj zavisi od sposobnosti da pomiri raznolikost i prevaziđe unutrašnje sukobe.