Mina business [ B.B. ]

IZVJEŠTAJ EK O EKONOMIJI

CG umjereno spremna za konkurenciju i EU tržište

Crna Gora je postigla određeni napredak kada je riječ o ekonomskim kriterijumima i umjereno je spremna za razvoj funkcionalne tržišne ekonomije, pokazuje izvještaj Evropske komisije (EK) o Crnoj Gori za ovu godinu.

"Zemlja je prošle godine doživjela oštru recesiju, jer je pandemija covida-19 uzela veliki danak na njenu ekonomiju zavisnu od turizma. Ovo je stvorilo velike negativne efekte prelivanja na privatnu potrošnju, investicije, zapošljavanje, trgovinu i javne finansije“, navodi se u izvještaju u koji je agencija Mina-business imala uvid.

Iz EK su kazali da su vlasti, kako bi podržale građane i privredu, sprovele nekoliko paketa ekonomske podrške. Ove mjere su u velikoj mjeri bile dobro ciljane, transparentne i privremenog karaktera.

"Uprkos nekim kašnjenjima usljed pandemije, Vlada je nastavila sa sprovođenjem nekih od predviđenih reformi u cilju poboljšanja poslovnog okruženja. Uredna tranzicija vlasti usred krize očuvala je efikasnost odgovora javnih politika na covid-19“, rekli su iz EK.

Nova Vlada je, kako se ocjenjuje, uspjela da ublaži fiskalne rizike akumulirajući značajne fiskalne rezerve za pokrivanje finansijskih potreba ove godine, uključujući i dodatne programe podrške usljed covida-19.

"Finansijski sektor je ostao stabilan tokom krize, kao rezultat svoje snažne pozicije prije krize i mjera podrške koje su sprovele vlasti, ali odloženi uticaj krize na bilanse banaka zahtijeva pažljivo praćenje od finansijskih institucija“, dodaje se u izvještaju.

Crna Gora je, kako su kazali iz EK, postigla određeni napredak i umjereno je spremna da se nosi s pritiskom konkurencije i tržišnim snagama unutar Evropske unije (EU).

"Pandemija covida-19 pokazala je da nedostatak diverzifikacije čini crnogorsku ekonomiju zavisnu od turizma vrlo osjetljivom na šokove. Učinjeni su određeni napori za poboljšanje kapaciteta za inovacije i za uvođenje evropskih standarda u lokalna preduzeća zahvaljujući javnim grantovima, ali oni ostaju skromni s obzirom na veličinu izazova“, smatraju u EK.

Puno prepreka za diverzifikaciju ekonomije

U izvještaju se navodi da se kvalitet obrazovnog sistema i preferencije nastavnih planova i programa čine nedovoljnim za povećanje ljudskog kapitala i rješavanje neusklađenosti vještina.

"Moderna telekomunikaciona i energetska infrastruktura se brzo razvija, ali postoji značajan deficit u saobraćajnoj infrastrukturi, što ometa integraciju s regionalnim i tržištima EU. Osim toga, nizak nivo sofisticiranosti domaćih proizvoda, mala lokalna preduzeća i nizak nivo učešća na vanjskim tržištima predstavljaju glavne prepreke za povećanje konkurentnosti i diverzifikaciju ekonomije“, smatraju u EK.

Što se tiče sposobnosti Crne Gore da preuzme obaveze članstva, u mnogim oblastima se odvijao značajan posao na usklađivanju i pripremi za implementaciju pravne tekovine EU, iako sporije nego ranije.

"Ostvaren je napredak u nadzoru tržišta, akreditaciji i standardizaciji, zakonodavnim preduslovima za elektronsku registraciju preduzeća, sprečavanju pranja novca i finansiranja terorizma, privrednom pravu, državnoj pomoći i transparentnosti pomoći, bankarstvu, zaštiti potrošača i zdravlja“, navodi se u izvještaju EK.

Crna Gora bi sada, kako smatraju, trebalo da se fokusira na usklađivanje s pravnom tekovinom EU koja uređuje metrologiju i standardizaciju, razvoj operativnih kapaciteta Zavoda za zapošljavanje, regulisane profesije, kretanje kapitala i plaćanja, uključujući sticanje imovinskih prava, postepeno ukidanje šeme dodjele državljanstva investitorima, privredno pravo i korporativno računovodstvo, intelektualnu svojinu, konkurenciju i državnu pomoć, zaštitu potrošača i zdravstvenu zaštitu, te na sprovođenje zakona koji je usklađuju s kapitalnim zahtjevima pravne tekovine EU u sektoru bankarstva.

Napredak u kontroli duvana, stručnom obrazovanju, trgovini...

Iz EK su saopštili da je klaster konkurentnosti i inkluzivnog rasta značajno povezan s Programom ekonomskih reformi Crne Gore. Napredak je postignut u kontroli duvana, penzijama, industrijskoj politici, pametnoj specijalizaciji, stručnom obrazovanju i osposobljavanju, te olakšavanju trgovine.

"Što se tiče ekonomske i monetarne politike, u toku je rad na implementaciji akcionog plana za usklađivanje s pravnom tekovinom EU“, dodaje se u izvještaju.

Crna Gora bi sada, kako su ocijenili, trebalo da se fokusira na nezavisnost medijskog sektora, porez na dodatu vrijednost (PDV), akcize i direktno oporezivanje, koordinaciju ekonomskih i monetarnih pitanja, zakon o radu i zakon o zabrani diskriminacije, zaštitu na radu, industrijsku politiku, istraživanje i inovacije, obrazovanje i obuku i kompjuterizovani tranzitni sistem kompatibilan s EU.

Klaster zelene agende i održive povezanosti značajno je povezan s Programom ekonomskih reformi Crne Gore, Ekonomskim i investicionim planom Evropske komisije i Zelenom agendom za Zapadni Balkan.

"Ostvaren je napredak u stvaranju 'dan unaprijed' energetskog tržišta, Strategiji razvoja saobraćaja, zaštiti prirode i Nacionalnom energetskom i klimatskom planu. Crna Gora bi sada trebalo da se fokusira na energetski sektor, transevropske mreže, telekomunikacije, TEN-T i TEN-E regulativu, zelenu tranziciju, upravljanje otpadom, kvalitet vode, zaštitu prirode i klimatske promjene“, smatraju u EK.

Napredak je, ocjenjuju, postignut u poljoprivredi, hrani i ribarstvu, regionalnoj politici i strukturnim instrumentima, finansijskim i budžetskim odredbama i upravljanju sopstvenim resursima.

Crna Gora bi sada, kako se zaključuje, trebalo da se fokusira na implementaciju programa IPARD, poljoprivredu i ruralni razvoj, kao i ribarstvo, unapređenje prehrambenih objekata i kontrole sigurnosti hrane, zahtjeve kohezione politike EU, kapacitete za sprovođenje programa indirektnog upravljanja u okviru instrumenta IPA i pravila za upravljanje sistemom sopstvenih resursa.