[ I. P. ]

DFC KONFERENCIJA

Prisustvo Kine u CG i regionu kroz infrastrukturne projekte

Spoljnopolitičko pozicioniranje Kine karakteriše se vrlo jasnom ambicijom, da postane globalna sila broj jedan kazala je bivša ministarka odbrane Milica Pejanović-Đurišić, otvarajući konferenciju Digitalnog forenzičkog centra (DFC) o kineskom uticaju u Crnoj Gori i regionu.

“U osnovi takvog pozicioniranja je ideja o Kini kao ekonomski naprednom, kulturno i tehnološki visoko razvijenom i međunarodno-poštovanom društvu”, rekla je Pejanović Đurišić.

Ona je dodala da Kina svoj uticaj širi preko projekata inicijative Pojas i put.

“Suštinski, u pitanju su pokušaji preoblikovanja aktuelnog svjetskog poretka, zasnovanog na konceptu liberalne demokratije, u pravcu prilagođenom kineskim nacionalnim interesima i strateškim ciljevima”, kazala je Pejanović Đurišić.

Rat u Ukrajini testirao rusko-kinesko prijateljstvo

Ona je navela da je rat u Ukrajini testirao jačinu i ograničenja kinesko-ruskog partnerstva. Kako je kazala, osim ekonomskog, Kina nastoji jačati svoje prisustvo u Evropi kroz političku i kulturološku saradnju sa balkanskim zemljama.

“To se posebno učinkovitim pokazalo upravo na Zapadnom Balkanu”, ocijenila je Pejanović Đurišić.

Otpravnik poslova u američkoj Ambasadi, Kris Karber je istakao da je Kina jedina država sa namjerom da promijeni međunarodni poredak i poveća ekonomsku, diplomatsku, vojnu i tehnološku moć da to uradi.

Karber je kazao da je Kina prisutna u regionu i Crnoj Gori kroz značajne infrastrukturne projekte.

“Kineske kompanije su direktno ili indirektno uključene u neke najvažnije infrastrukturne projekte u Crnoj Gori”, rekao je Karber.

CG posvećen NATO saveznik

On je kazao da se Crna Gora pokazuje kao posvećeni NATO saveznik.

“I kako Crna Gora traži strane investicije, moramo imati na umu da otvorena klima za investicije, ekonomska ranjivost na eksterne šokove, znatan dug prema Kini, donose značajne rizike”, rekao je Karber.

Nalaze studije su predstavili analitičari DFC Milan Jovanović i Marko Banović.

Banović je istakao da postoje tri politička cilja Kine, a to su suverenitet i teritorijalni integritet, ekonomski razvoj i međunarodni status i imidž.

On je dodao da je Kina prepoznatao po ekonomskom uticaju, ali da ne treba zanemariti druge institute meke moći kao što su diplomatija, mediji i kulturne i obrazovne institucije.

Banović je kazao da su odnosi Kine i SAD opterećeni pitanjima Tajvana, podjele teritoriju u Južnom kineskom moru, ljudiskim pravima, a da je pandmeija korona virusa dodatno zakomplikovala odnos dvije zemlje. Kad je u pitanju odnos Kine sa EU, on je kazao da je Kina je od strateškog partnera EU pretvorena u sistemskog rivala koji pokušava da preuzme primat u Evropi.

Balkan važan za Kinu

Prema njegovim riječima, Balkansko poluostrvo je od velike važnosti za Kinu i ostvarivanje njenih strateških ciljeva i Kina drži fokus na države Zapadnog Balkana.

Banović je istakao saradnju Srbije i Kine u svim oblastima, kazavši da Kina u Srbiji ima političku i medijsku podršku, što joj u određenoj mjeri nedostaje u drugim zemljama regiona.

On je kazao da u Srbiji je u posljednjoj deceniji identifikovan najmanje 61 projekat u različitim fazama završetka od strane ili u saradnji sa kineskim akterima, čija je vrijednost najmanje 18,7 milijardi eura.

Uz Srbiju, Bosna i Hercegovina je država u kojoj je Kina napravila najznačajniji ekonomski, ali i politički upliv na Zapadnom Balkanu, istakao je Banović, dodajući da politička i ekonomska povezanost Republike Srpske Kine je logična, obzirom na to da se političke prilike u Srbiji direktno prelivaju na taj entitet.

Kina za CG javnost dobronamjerna svjetska sila

Milan Jovanović je istakao kako se u crnogorskoj javnosti Kina uglavnom doživljava kao moćna, ali dobronamjerna svjetska sila.

Za potrebe studije DFC je sproveo monitoring crnogorskih medija koji je pokazao da je 53 odsto članaka bilo neutralno, da su mediji uglavnom preuzimali tekstove o Kini i da se najviše pisalo o koronavirusu, geopolitici, ekonomiji i auto-putu.

On je istakao da je involviranost Kine u projekte u Crnoj Gori započela još 2010. godine. „Mnogi dokumenti vezani za planiranje i izgradnju auto-puta zaštićeni su oznakom tajnosti, a javnost ni nakon više godina nema kompletnu sliku o tom projektu“, kazao je Jovanović.

On je rekao da je Centar za globalni razvoj radio analizu svih kineskih projekata i mapirao osam najugroženijih zemalja kineskim prisustvom. „Crnoj Gori društvo prave zemlje poput Laosa, Mongolije, Tadžikistana, Kirgistana i Pakistana“, rekao je Jovanović.

Upotreba kineskih fondova

Kako je kazao, u prethodnih sedam-osam godina se povećao udio učešća kapitala iz država sa autoritarnim, hibridnim režimima. „Postoji očigledan pad kada su u pitanju investicije iz demokratskih i zapadnih zemalja“, rekao je Jovanović.

„Možemo vidjeti da kontinuirana upotreba kineskih fondova može desiti da Crna Gora prestane biti privlačna za renomirane strane investitore“, rekao je Jovanović.

Jovanović je istakao da bi, kada je Crna Gora u pitanju, izostanak angažovanja mogao dovesti do jačanja antizapadnog narativa. On je dodao da smatraju da bi pojačano prisustvo Evropske unije (EU) na Zapadnom Balkanu bila poruka svim trećim stranama koji pokušavaju da odvrate od svog puta Crnu Goru i druge zemlje regiona.

Jovanović je rekao da je potrebno pružiti dodatnu podršku novinarima i medijima, a da vlade, kao i svi drugi državni organi Crne Gore, treba sa više senzibiliteta da procjenjuju upliv stranog kapitala.