Objavila: M.L.B.

REGIONALNA EVIDENCIJA

U CG 17 spomenika stradalim u ratovima 90-ih

Prema podacima Centralne evidencije spomenika, u Crnoj Gori je popisano 17 spomenika koji su posvećeni stradanju civila ili boraca jugoslovenskih ratova (1991 – 2001). Kako je saopšteno iz Udruženje za društvena istraživanja i komunikacije (UDIK) 11 spomenika u Crnoj Gori posvećeno je palim borcima, a šest je posvećeno civilnim žrtvama rata.

Udruženje za društvena istraživanja i komunikacije (UDIK) iz Sarajeva tvorac je Centralne evidencije spomenika (CES) koja obuhvata podatke o spomenicima i spomen – obilježjima posvećenim ratnim stradanjima devedesetih na području bivše Jugoslavije. 

Opštine koje nemaju izgrađenih spomenika su: Bar, Budva, Cetinje, Gusinje, Herceg Novi, Kolašin, Kotor, Petnjica, Plužine, Rožaje, Šavnik, Tuzi i Ulcinj. Na području Podgorice nalaze se četiri spomenika, dok u Bijelom Polju i Tivtu po dva. Ostale crnogorske opštine imaju po jedan spomenik.

Prema Centralnoj evidenciji spomenika, u Republici Srbiji je popisan ukupno 301 spomenik.

Na osnovu sprovedene analize prikupljenog materijala, koordinator UDIK-a, Edvin Kanka Ćudić, kaže da su u Crnoj Gori i Republici Srbiji izgrađena spomen – obilježja različitih oblika, a neki od njih su spomen – ploče, krstovi, česme, biste, spomen – poprsja, crkve, te spomen – kompleksi.

„U velikom broju slučajeva spomenici posvećeni žrtvama NATO bombardovanja jasno ne definišu da li su u pitanju poginuli borci ili civili. Takvih spomenika je mnogo, a građeni su najčešće na mjestu pogibije. Oni spomenici koji su građeni u okviru vojnih kasarni okarakterisani su kao spomenici posvećeni pripadnicima vojnih jedinica. Da bi se smanjila moguća greška u klasifikaciji, svi ostali spomenici ove vrste su okarakterisani kao spomenici posvećeni i borcima i civilima“, kazao je Ćudić.

Pomoć pri analizi prikupljenog materijala, pružio je i Nemanja Stjepanović iz Fonda za humanitarno pravo.

Publikacija Centralne evidencije spomenika (CES) dostupna je u više biblioteka i institucija u Crnoj Gori i Srbiji.

Udruženje za društvena istraživanja i komunikacije (UDIK) pomaže post-jugoslovenskim društvima da uspostave vladavinu prava i prihvate nasljeđe masovnog kršenja ljudskih prava, kako bi se utvrdila krivična odgovornost za počinioce, zadovoljila pravda i onemogućilo ponavljanje zločina. To je afirmacija vrijednosti otvorenog građanskog društva, sa jasno definiranim prioritetima u pogledu promoviranja, zaštite ljudskih prava, i uključivanja mladih u društveno-političke procese kroz mirovni aktivizam.