Б.Ч.Ј.

CGO

Nasljeđe totalitarnih i autoritarnih režima da bude adresirano i u CG

Povodom 23. avgusta – Evropskog dana sjećanja na žrtve svih totalitarnih i autoritarnih režima u 20. vijeku - Centar za građansko obrazovanje (CGO) ukazao je poštovanje žrtvama i porodicama žrtava totalitarnih režima. Iz te NVO apelovali su na nadležne institucije da odrede vrijeme i način obilježavanja sjećanja na žrtve totalitarnih režima i ne dozvole da se oni zaborave.

Koordinatorka programa Ljudska prava u CGO Tamara Milaš podsjetila je da je Skupština Crne Gore usvojila Rezoluciju Parlamentarne skupštine Savjeta Evrope iz 2006. godine o međunarodnoj osudi zločina totalitarnih komunističkih poredaka, a Evropski parlament donio preporuku kojom je naglasio da svaka zemlja treba da odredi vrijeme i način obilježavanja sjećanja na žrtve totalitarnih režima i to prilagodi sopstvenoj istoriji i tradiciji.

"Na žalost, u Crnoj Gori se ova pitanja povremeno otvaraju u manipulativne svrhe a izostaje ozbiljan i odgovoran način u njihovom adresiranju. Posljedično, nisu ni na agendi nadležnih institucija. Na primjer, uspostavljanjem Evropskog dana sjećanja na žrtve staljinizma i nacizma, Evropska unija je pokazala odlučnost u suočavanju sa mračnom prošlošću kako bi osigurala da se takvi zločini nikada više ne ponove", navodi Milaš.

Ovaj dan, navodi Milaš, treba da bude podsjetnik na potrebu očuvanja sjećanja na počinjene strahote i učenje iz prošlosti kako bi izgradili bolju budućnost, a to, kako je kazala, uključuje i suočavanje sa traumatičnim iskustvima političkih zatvorenika na Golom otoku, koji za Crnu Goru ima poseban značaj.

"Goli otok predstavlja mračno poglavlje u istoriji bivše Jugoslavije, u kojem su politički disidenti i neprijatelji komunističkog režima bili izloženi mučenju, represiji i užasnoj degradaciji ljudskog dostojanstva. Odgovornost je vlasti i društva da se osigura očuvanje istorijske istine o tome i da se žrtava Golog otoka sjećamo. Zato i Goli otok mora postati dio zvaničnih komemorativnih politika, ali i našeg obrazovnog sistema, jer naučnom i pedagoškom obradom tog pitanje stvara se osnova za preveniranje kršenja ljudskih prava i represije, a daje impuls kritičkom razmišljanju, slobodi izražavanja i afirmativnom djelovanju. Ovo je zaključeno i na nedavno održanom seminaru o Golom otoku koji su za profesore/ke istorije organizovali Centar za građansko obrazovanje (CGO), Udruženje profesora istorije Crne Gore-HIPMONT i Fondacija Friedrich Ebert (FES)", navodi se u saopštenju.

Totalitarni i autoritarni režimi u Jugoslaviji i Evropi, kaže Milaš, ostavili su za sobom teške posljedice koje su oblikovale istoriju i društvo na ovim prostorima.

"Ove represivne političke sisteme karakterisala je surova kontrola nad građanima/kama, gušenje slobode izražavanja i mišljenja, masovna kršenja ljudskih prava, te politička stagnacija", navodi u saopštenju.

Milaš poručuje da je ovaj dan prilika da se prisjetimo žrtava Golog otoka, ali i drugih žrtava totalitarnih i autoritarnih režima u 20. vijeku i odamo počast njihovoj hrabrosti i otporu prema nepravdi, te da zajedničkim snagama osiguramo da se ova mračna epoha ne zaboravi.

"Sve te sistemske zločine treba da pamtimo i kao opomenu na važnost očuvanja demokratskih vrijednosti, ljudskih prava i vladavine zakona kao temelja održivog i modernog društva", lazala je Milaš.

Deklaracijom Evropskog parlamenta, od 23. septembra 2008. godine, 23. avgust proglašen je Evropskim danom sjećanja na žrtve staljinizma i nacizma, a potvrđen je i Rezolucijom Evropskog parlamenta o evropskoj savjesti i totalitarizmu iz 2009. godine.