[ RTS ]

RADIKALNI ISLAMSITI

Hronologija terorističkih napada u BiH

Od kraja rata 1995., u BiH je zabilježeno desetak napada koji se mogu povezati sa djelovanjem radikalnih islamista. Najozbiljniji napad dogodio se 1997. u Mostaru kada je eksplozija automobila-bombe napravila haos u zapadnom dijelu grada. Posljednji takav događaj dogodio se juče u Zvorniku, kada je Nerdin Ibrić ubio jednog policajca, a dvojicu ranio. Prije četiri godine Mevlid Jašarević pucao na američku ambasadu u Sarajevu i ranio jednog čuvara.

Najteži napad u Bosni i Hercegovini dogodio se sredinom septembra 1997.u Mostaru, kada je u eksploziji automobila-bombe lakše i teže povrijeđeno 28 osoba. Na mjestu eksplozije ostao je krater dubok gotovo metar i širok dva i po metra. Uništeno je oko 120 stanova i gotovo isto toliko automobila. Napad su izveli Ali Hamad, Ahmed Zuhair, Saleh Nedal i Vlado Popovski, od kojih su najmanje dvojica imali direktne veze sa Al Kaidom. Zuhair je uhapšen u Jemenu, odakle je prebačen u američku bazu Gvantanamo na Kubi.

Obavještajci, koji su pratili tu grupu, nijesu do kraja uspjeli da u potpunosti razluče da li je bombaški napad u Mostaru vjerski motivisan teroristički čin, ili predstavlja osvetu jednog od članova te grupe za zlostavljanja koja je, navodno, pretrpio u logoru Hrvatskog vijeća odbrane (HVO).

Prvi posljeratni napad koji se povezuje sa radikalnim islamistima dogodio se u Banovićima krajem 1995. , kada je nestao službenik UNPROFOR-a Vilijem Džeferson. Njegovo tijelo otkriveno je poslije serije razgovora službenika Federalnog istražnog biroa sa Ali Hamadom u zeničkom zatvoru.

Radikalni islamisti ubili Leutara?

Veliki pažnju i lavinu spekulacija pokrenulo je i ubistvo zamjenika ministra unutrašnjih poslova BiH Joze Leutara 1999.  Leutar je poginuo pošto je njegov službeni automobil odletio u vazduh, a nikada nije dokazano ko je to djelo počinio. Sve oči bile su, međutim, uprte u radikalne islamiste i uticajne političare koji su sa njima održavali veze.

Atentatu na Leutara prethodili su napadi na hrvatske policajce u Travniku u kojima su ubijene dvije osobe. Međutim, istraga, kao i u slučaju Leutar, nije uspjela da dođe do zaključka ko je krivac za ta ubistva - lokalni hrvatski kriminalci ili radikalni islamisti, koji su se, kasnije, hvalili da su počinili napade.

Maksimus uhapšen u posljednji čas

Najveću medijsku pažnju izazvao je neuspješni pokušaj Mirsada Bektaševića Maksimusa da se digne u vazduh u jednoj od zapadnih ambasada u Sarajevu. Tokom istrage je zaplijenjeno oružje, 20 kilograma eksploziva, samoubilački pojasevi, ali i snimak Bektaševićevog testamenta. Slučaj je izazvao ogromnu pažnju jer je napad, koji je spriječen "u poslednji čas", bio organizovan u cjelosti putem interneta, a u istragu su bili uključeni policajci iz desetak država, uključujući i SAD.

Bektašević je, kako se pokazalo, bio u direktnoj vezi sa Abu Musafom al Zarkavijem, tadašnjim liderom Al Kaide u Iraku, ali i čitavim nizom osoba koje su, putem interneta, regrutovale radikalne islamiste širom zapadne Evrope i sjeverne Amerike.

Kostajac, Vitez, Bugojno, Sarajevo...

U selu Kostajnica kod Konjica, 2002., Muamer Topalović je ubio tri člana porodice Anđelić, a sina teško ranio. Tragedija je mogla biti i veća jer je u tom trenutku u kući bilo sedam članova te porodice. Topalović je osuđen na 35 godina zatvora pošto je priznao da je porodicu Anđelić napao iz "ideološko-vjerskih pobuda".

Krajem 2008., u eksploziji u tržnom centru u Vitezu poginula je jedna, a ranjene su tri osobe. Eksploziv je postavio Amir Ibrahimi.

U jednom od najužasnijih terorističkih napada u BiH, u Bugojnu je u junu 2010. poginula jedna, dok je šest osoba ranjeno. Trojica radikalnih islamista, koji su kasnije osuđeni na ozbiljne zatvorske kazne, postavili su eksploziv na zid policijske stanice i aktivirali ga kada su policajci napuštali te prostorije.

Mevlid Jašarević je, u oktobru 2011., napravio pravi haos u Sarajevu pošto je pucao na američku ambasadu i ranio jednog policajca. Centar grada bio je paralisan oko pola sata, a Jašarević je savladan kada su ga specijalci ranili u nogu.

Spriječen atentat na papu

Tokom godina, obavještajci iz BiH i FBI su tvrdili da su spriječili čitav niz terorističkih napada u BiH, poput planiranog terorističkog napada na bazu Orao kod Tuzle, planiranje napada na bazu Konor kod Srebrenika, navodni plan napada na tadašnjeg predsjednika SAD Bila Klintona.

U posljednjoj fazi planiranja, kako su tvrdili zapadni obavještajci, sprečen je atentat na papu Jovana Pavla Drugog tokom posjete Sarajevu. Radikalni islamisti su, tada, planirali da ispod podvožnjaka postave tridesetak protivtenkovskih mina.