[ rtcg.me ]

GLOBALNO ZAGRIJAVANJE

Ozon pojačava efekat staklene bašte

Novo istraživanje pokazuje da je ozon u nižoj atmosferi posebno doprinio zagrijavanju Južnog okeana. Taj okean apsorbuje veliki dio prekomjerne toplote Zemlje. Sada više nego ranije. Studija otkriva da je ozon ne samo zagađivač, već može igrati značajnu ulogu u klimatskim promjenama.

Ozon, možda, slabi jedan od najvažnijih mehanizama hlađenja na Zemlji, što ga čini značajnijim stakleničkim gasom nego što se mislilo.

Nova studija otkrila je da su promjene prisustva ozona u gornjoj i donjoj atmosferi odgovorne za gotovo trećinu zagrijavanja registrovanog u drugoj polovini dvadesetog vijeka u okeanskim vodama koje se graniče s Antarktikom. Duboko i brzo zagrijavanje u Južnom okeanu negativno utiče na njegovu ulogu jedne od glavnih regija za apsorbovanje viška toplote, dok se planeta ubrzano zagrijava, prenosi Dejli Sajens.

Većina tog zagrijavanja rezultat je povećanja količine ozona u donjoj atmosferi. Ozon, kao jedna od glavnih komponenti smoga, već je opasan kao zagađivač, ali istraživanje pokazuje kako bi, takođe, mogao igrati značajnu ulogu u podsticanju klimatskih promjena u narednim godinama.

Doktor Mihaela Heglin, vanredna profesorica atmosferske hemije i jedna od autorki studije, rekla je: "Ozon blizu Zemljine površine štetan je za ljude i okolinu, ali studija otkriva da, takođe, ima veliki uticaj na sposobnost okeana da apsorbuje višak toplote iz atmosfere.

Ovi nalazi bjelodano ukazuju na važnost smanjenja zagađivanja vazduha, kako bi se spriječilo povećanje nivoa ozona i daljnji rast globalne temperature."

Tim je koristio modele za simulaciju promjena prisustva ozona u gornjoj i donjoj atmosferi između 1955. i 2000. godine, kako bi omogućio razumijevanje njihovog uticaja na zagrijavanje u Južnom okeanu.

Te su simulacije pokazale da su smanjenje ozona u gornjoj atmosferi i njegovo povećanje u donjoj atmosferi doprinijeli zagrijavanju registrovanom u gornja dva kilometra okeanskih voda u visokim geografskim širinama i ukupnom povećanju stakleničkih gasova.

CFC uništava ozonski omotač

Otkrili su da je povećanje prisustva ozona u nižoj atmosferi uzrokovalo 60 odsto ukupnog zagrijavanja registrovanog u Južnom okeanu tokom proučavanog razdoblja - daleko više nego što se mislilo. To je bilo iznenađujuće, jer se povećanje troposferskog ozona, uglavnom, smatra faktorom koji zagađuje sjevernu hemisferu, kao regiju glavnog zagađenja.

Ozon je dospio na naslovnice 1980-ih kada je u ozonskom omotaču otkrivena rupa visoko u atmosferi iznad Južnog pola, zbog oštećenja uzrokovanih hlorofluorougljikovodonikom (CFC), gasom koji se koristi u industriji i potrošačkim proizvodima.

Ozonski omotač je od vitalnog značaja, jer filtrira opasno ultraljubičasto zračenje do Zemljine površine. To je otkriće dovelo do Montrealskog protokola, međunarodnog sporazuma o zaustavljanju proizvodnje CFC-a.

Doktor Heglin je rekao: "Već neko vrijeme znamo da je osiromašenje ozona visoko u atmosferi uticalo na površinsku klimu na južnoj hemisferi. Naše istraživanje pokazalo je da je povećanje ozona u nižoj atmosferi zbog zagađenja vazduha, koje se javlja prvenstveno na sjevernoj hemisferi i 'curi' na južnu hemisferu, takođe ozbiljan problem.

"Postoji nada za pronalaženje rješenja, a uspjeh Montrealskog protokola u smanjenju upotrebe CFC-a pokazuje da je moguće međunarodno djelovanje kako bi se spriječila šteta na planeti."

 Ozon nastaje u gornjoj atmosferi interakcijom između molekula kiseonika i UV zračenja Sunca. U donjoj atmosferi nastaje zbog hemijskih reakcija između zagađivača, poput izduvnih I drugih štetnih gasova.

Promjene koncentracije ozona u atmosferi utiču na zapadne vjetrove na južnoj hemisferi, a uzrokuju i nesrazmjerne nivoe saliniteta i temperature blizu površine u Južnom okeanu. To, opet, utiče na okeanske struje na različite načine, posebno na zagrijavanje okeana.

Preveo i priredio: S.Đurđić