B.Bu. [ n1.rs ]

ČUVENI FILMSKI I POZORIŠNI REDITELJ

Ingmar Bergman režiser koji je ostavilo neizbrisiv trag u svjetskoj kinematografiji

Pored filma, Bergman je bio strastveni pozorišni reditelj, posebno povezan sa Kraljevskim dramskim pozorištem u Stokholmu.

Ingmar Bergman, rođen 14. jula 1918. u Upsali, u Švedskoj, bio je jedan od najuticajnijih i najcijenjenijih filmskih i pozorišnih reditelja svih vremena. Njegovo ime je postalo sinonim za introspektivno i poetsko filmsko stvaralaštvo, a njegovo djelo je ostavilo neizbrisiv trag na svjetsku kinematografiju.

Djetinjstvo i ulazak u umjetnost
Bergman je odrastao u strogoj luteranskoj porodici. Njegov otac je bio sveštenik, a njegovo djetinjstvo je obilježeno strogim vaspitanjem i osjećajem krivice, temama koje će kasnije postati centralne u njegovim filmovima.

Kao dijete, Bergman je otkrio fascinaciju pozorištem i lutkarstvom, što je postala njegova prva umjetnička opsesija.

U mladosti je bio fasciniran nacističkom ideologijom i podržavao je Hitlera tokom Drugog svjetskog rata, ali nakon što je saznao o strahotama koje su se dešavale u koncentracionim logorima, promijenio je mišljenje.

Studirao je književnost i umjetnost na Univerzitetu u Stokholmu, ali je većinu vremena provodio u studentskom pozorištu. Iako nije završio studije, počeo je da radi u lokalnom pozorištu, a 1940-ih je započeo svoju filmsku karijeru kao scenarista i asistent reditelja.

Prodor i filozofska pitanja o postojanju
Njegov prvi međunarodni uspjeh došao je sa filmom Osmjesi ljetnje noći (1955), ali je stekao pravu reputaciju filmskog filozofa remek-djelima Sedmi pečat (1957) i Divlje jagode (1957).

U Sedmom pečatu, vitez koji igra šah sa smrću postao je jedna od najpoznatijih i najcitiranijih scena u filmskoj istoriji, simbolizujući čovjekovu potragu za smislom.

Divlje jagode prikazuju introspektivno putovanje starog profesora koji se suočava sa sopstvenim neuspjesima i strahovima pred kraj života.

Bergmanovi filmovi su istraživali teme smrti, vjere, egzistencijalne anksioznosti, ljubavi i raspada ljudskih odnosa, uvijek sa dubokim psihološkim slojevima i poetikom tišine.

Porodične drame i saradnja sa Liv Ulman
Tokom 1960-ih i 1970-ih, Bergman je stvorio seriju intimnih drama koje istražuju porodične i partnerske odnose, kao što su Persona (1966), Sram (1968), Prizori iz bračnog života (1974) i Jesenja sonata (1978).

Od posebnog značaja bila je njegova saradnja sa norveškom glumicom Liv Ulman, koja je postala njegova muza, partnerka i majka njihove kćerke. Zajedno su napravili neke od najdubljih i najintimnijih filmova koji su preoblikovali filmski izraz introspekcije.

Pozorišni rad i ostrvo Faro
Pored filma, Bergman je bio strastveni pozorišni reditelj, posebno povezan sa Kraljevskim dramskim pozorištem u Stokholmu. Iako je stekao međunarodnu slavu kao filmski stvaralac, često je pozorište nazivao svojim pravim umjetničkim domom.

Šezdesetih godina prošlog vijeka preselio se na švedsko ostrvo Faro, koje je postalo njegov dom i kreativno utočište. Tamo je snimio neke od svojih najvažnijih filmova, a prirodni pejzaži ostrva postali su karakterističan vizuelni motiv u njegovom opusu.

U kasnijim godinama, Bergman je režirao manje filmova, ali je ostao aktivan u pozorištu i na televiziji. Njegov oproštaj od filma dogodio se 2003. godine sa filmom „Sarabanda“, nastavkom filma „Prizori iz bračnog života“, u kojem se ponovo vratio temama ljubavi, gubitka i suočavanja sa prošlošću.

Smrt i nasljeđe
Ingmar Bergman je preminuo 30. jula 2007. godine na ostrvu Faro u 89. godini. Njegova smrt označila je kraj jedne od najznačajnijih epoha u istoriji svjetske kinematografije.

Njegov uticaj je vidljiv kod reditelja kao što su Vudi Alen, Andrej Zvjagincev, Lars fon Trir, Alehandro Gonzalez Injaritu i mnogi drugi koji su usvojili njegove tematske i vizuelne motive.

Ingmar Bergman nije snimao filmove da bi zabavio publiku. Snimao je filmove da bi razotkrio najmračnije i najnježnije slojeve ljudske psihe, da bi ogolio odnose, postavio teška pitanja i natjerao gledaoce da razmišljaju o životu, smrti i Bogu.

Svojom iskrenošću, poetskim slikama i filozofskom dubinom, Bergman je za sobom ostavio djelo koje će zauvijek biti referenca za svakoga ko traži umjetnost koja prevazilazi granice i ulazi u samu srž ljudske duše.