K. Јанковић [ Portal RTCG ]

TOKSIKOLOŠKINjA ZA PORTAL

Nepravilno čuvanje plastičnih boca može da dovede do ozbiljnih trovanja

Sva gazirana pića, u koja se ubrajaju Coca Cola i gazirana voda, u svom sastavu imaju ugljen dioksid koji usljed nepravilnog skladištenja plastičnih boca može da oslobodi jedinjenje zvano formaldehid, što nekad dovodi do ozbiljnih tegoba digestivnog trakta, ocijenila je u razgovoru za Portal RTCG klinička toksikološkinja Sandra Đuranović.

U Hrvatskoj ne jenjava pometnja od momenta kada su mediji prethodne sedmice objelodabnili da su se pojedine osobe otrovale nakon što su pile gazirana pića proizvođača “Coca - Cola”. Osim tog poznatog pića sporna je i mineralna voda Romerquelle Emotion Blueberry Pomegranate.

Prema podacima ministarstva zdravlja, ljekari u Hvatskoj pregledali su ukupno 34 osobe zbog sumnje u trovanje gaziranim pićima, kod četiri su utvrđene erozivne povrede, dvije su hospitalizovane, a ostale su puštene kući. 

Stanko Laković iz Pule ispričao je za medije u toj zemlji da je nakon gutljaja gazirane vode, osjetio da mu je jednjak doslovno spržen, te da je otrovan kisjelinom koja bi ga ubila da je popio više. On ima teške posljedice i moraće na operaciju širenja jednjaka jer više ne može da unosi hranu.

Trovanje bazom ozbiljnije od trovanja kiselinom

Klinička toksikološkinja iz Podgorice, Sandra Đuranović, pojasnila je za Portal RTCG da plastika može da bude izuzetno opasna, te da je potrebno znati kako se plastika skladišti, ali i da je važno kako se flaše čiste u fabrikama, što u konkretnoj situaciji njoj nije poznato.

“Deterdženti koji se koriste u prethodnoj dezinfekciji plastičnih flaša se sastoje ponajviše od surfaktanata koji mogu biti različitog sastava: anjonskih, katjonskih, nejonskih, amfoternih. Oni se ispiraju vodom pod pritiskom u fabrikama prethodno prije punjenja, ali sa samim procesom pranja i dezinfekcije nijesam upoznata. Potrebno bi bilo analizirati mogućnost kontaminacije flaša određenim materijama prije punjenja, ali date toksikološke analize je potrebno uzeti u samoj fabrici”, ukazala je Đuranović.

Podsjetila je da je ministar zdravlja Hrvatske Vili Beroš dao izjavu da je forenzički centar analizom tečnosti iz čaše koju je pila osoba u Rijeci, utvrdilo prisustvo baze sa pH vrijednošću oko 13, pominjući da se radi o sredstvu za pranje, tj. odmašćivanje. On je kazao da je riječ o različitoj vrsti ambalaže, te da je teško reći o čemu se radi.

“Takođe je i naveo da uzorci uzeti u Zagrebu ne pokazuju postojanje bilo kakvih štetnih elemenata u datim uzorcima. Rukovodeći se njegovom izjavom da se radilo o bazi, tegobe koje baza može da izazove su u mnogim slučajevima i ozbiljnije nego dejstvo kisjeline, jer izazivaju kolikvacionu nekrozu tkiva što može da dovede i do pojave medijastinitisa koji nastaje kao posledica nekroze jednjaka”, pojašnjava Đuranović.

Predlaže da je u slučaju sumnje da se radi o trovanju kisjelinom ili bazom jako bitno ne unositi ništa na usta.

“Može se isprati usna šupljina vodom, ali nikako ne piti vodu ili bilo kakvu drugu tečnost i odmah se javiti ljekaru. Po mogućnosti potrebno je sačuvati ambalažu i tečnost u njoj”, savjetuje Đuranović.

Pojašnjava da tegobe digestivnog trakta mogu biti različite kad su u pitanju korozivna sredstva, praćene su različitim ozbiljnjim komplikacijama koje mogu dovesti do potrebe da se radi i plastika želuca.

“Pored toga često u ozbiljnim trovanjima korozivnim sredstvima dolazi do akutne bubrežne insuficijencije. Ono što je bitno reći, Crna Gora na putu prema Evropskoj uniji trebalo bi da ima Centar za kontrolu trovanja koji bi uz postojanje toksikološke laboratorije mogao da pruži adekvatno informisanje svih građana, a i potrebno liječenje datih pacijenata od strane toksikologa”, ističe Đuranović.

Koja ambalaža je opasna, obavezno gledati oznake na flašama

Naša sagovornica pojašnjava da se mora više pričati o štetnosti plastične ambalaže i pojave određenih jedinjenja koja se oslobađaju usljed nepravilnog skladišćenja date ambalaže. Na svakoj plastičnoj ambalaži postoje u trouglu oznake od 1 do 7 koje podrazumijevaju tipove i ukazuju na namjenu plastične ambalaže. Brojevi 2, 4, 5 su najbolji izbor, jer se uglavnom recikliraju i ne otpuštaju štetne hemkalije”, istakla je Đuranović.

Pojasnila je da je ambalaža sa oznakom 1 isključivo za jednokratnu upotrebu, te da se može reciklirati i ukoliko se nepravilno skladišti ili transportuje ispušta štetna jedinjenja u proizvode - sokove, vodu, mineralnu vodu, providne kutije za pakovanje hrane u marketima i slično tome.

“Plastika sa oznakom 3, 6, 7 bi trebalo da se izbjegava. U opsežnim istraživanjima koja su sprovedena u svijetu dokazana je migracija formaldehida, acetaldehida, antimona u sadržaj plastičnih boca prilikom izlaganja sunčevoj svjetlosti, dok je ugljen dioksid povećava koncentraciju formaldehida u gaziranoj vodi. Takođe i nivo antimona je bio viši u gaziranim pićima. Izlaganjem PET ambalaže temperaturama iznad 40,50,60 C, dolazi do oslobađanja di - terc - butil fenola i di -hidroksi - etil -tereftalata koji nijesu na listi pozitivnih jedinjenja dozvoljenih od strane Evropske unije”, pojasnila je Đuranović.

Kako je rekla, formaldehid jedinjenje može da bude prisutno u PET ambalaži u visokoj koncentaciji usljed nepravilnog skladišćenja, ali se on normalno i koristi kao konzervans u nekim namjernicama ali i u antisepticima.

Za Portal RTCG prošle sedmice govorio je i direktor Uprave za bezbjednost hrane, veterinu i fitosanitarne poslove Vladimir Đaković, koji uvjerava javnost da u Crnoj Gori nema spornih pića kompanije Coca- Cola koja se pune u Austriji.

Coca-Cola Austrija obavijestila je u međuvremenu da su spornu mineralnu vodu analizirali i da su analize uredne.

“Aromatizovana mineralna voda Roemerquellea "Emotion Blueberry Pomengranate" u boci od 330 mililitara proizvedena je za hrvatsko tržište i nije dostupna u Austriji”, naglasila je kompanija u saopštenju objavljenom u srijedu prošle sedmice.

Državni inspektorat u Hrvatskoj uradio je analizu uzoraka u Rijeci i Zagrebu i rezultati pokazuju da “utvrđena pH-vrijednost nema sposobnost izazivanja učinka nagrizanja sa simptomima pečenja i boli u probavnom traktu”, kao ni u “usnoj šupljini, jednjaku i želucu te otežanom gutanju”.