Dijana Roščić (izvor: ARD, USgov.))  [ DW ]

14. 08. 2025. 04:52

Njemačka vlada se protivi američkom izvještaju o ljudskim pravima

Prema najnovijem izvještaju američke vlade o ljudskim pravima, situacija u Njemačkoj se pogoršala. „Ograničenja slobode govora" i antisemitsko nasilje predstavljaju „značajne probleme ljudskih prava" u Njemačkoj, pišu autori.

Američko Ministarstvo spoljnih poslova (Stejt dipartment) objavljuje godišnje izveštaje, za brojne zemlje, za prethodnu godinu. Procjenjuju se stanje i kršenje osnovnih prava i sloboda, kao pravo na život, slobodu mišljenja i izražavanja, okupljanja, vjeroispovesti, prava manjina, radnika, pravično suđenje, kao i antisemitizam i mjere za njegovo suzbijanje.

Sloboda govora

Njemačka vlada je demantovala izvještaj koji ovoj zemlji za 2024. pripisuje ograničenu slobodu govora. Evo na primjer šta piše u američkom izvještaju:

„Njemački Ustav garantuje slobodu govora i štampe, a njemačka vlada je u načelu poštovala ovo pravo. Ipak, u skladu sa nacionalnim zakonima, vlada je nametala ograničenja govora grupama koje je smatrala ekstremističkim. Vlada je uhapsila, sudila, osudila i zatvorila više pojedinaca zbog govora za koji su vlasti smatrale da podstiče rasnu mržnju, odobrava nacizam ili negira Holokaust".

„Ovdje u Njemačkoj nema cenzure", naglasio je zamjenik portparola vlade Štefen Mejer. „U Njemačkoj imamo veoma visok nivo slobode govora, i nastavićemo da je branimo u svakom obliku."

Šef poslaničke grupe Unije CDU i CSU, Jens Špan, takođe je odbacio optužbe iz Vašingtona: „Svako u Njemačkoj može da kaže šta misli. Ovo je slobodna zemlja", rekao je za Velt TV. Istovremeno je naglasio da, naravno, postoje granice – na primjer kod krivičnih djela ili uvreda.

Pozivajući se na zahtjeve EU da Fejsbuk ili X brišu govore mržnje, u američkom izvještaju se navodi da postoji „cenzura" na onlajn platformama:

„Zakon zahtijeva od internet kompanija, uključujući američke internet platforme, da uklone govor mržnje u roku od 24 sata ili da se suoče sa visokim novčanim kaznama. Vlasti su krivično gonile i onlajn sadržaje, uključujući citate koji su lažno pripisani javnim ličnostima ili drugim osobama, kao i lične uvrede na račun političkih ličnosti".

Iz njemačkog Saveznog ministarstva za digitalizaciju kažu da EU zahtjevi nisu predmet pregovora. Takvi propisi „ne mogu biti dio nikakvog dogovora", odnosno dila, rekao je portparol ministarstva.

Izvještaj navodi porast antisemitizma u Njemačkoj

Američki izvještaj takođe se navodi porast antisemitskih incidenata u Njemačkoj - te da u borbi protiv uzroka antisemitizma, njemačka vlada stavlja prevelik naglasak na desničarske ekstremiste i umanjue ulogu muslimanskih imigranata.

I ovdje je portparol vlade Mejer branio rad crno-crvene koalicije: „Savezna vlada se bori protiv antisemitizma u svim njegovim oblicima."

Citat iz izvještaja. „Njemačka vlada je otežala utvrđivanje demografskih faktora koji stoje iza porasta antisemitističkih zločina iz mržnje. No, istraživanje Univerziteta u Hamburgu pokazalo je da su među mladima od 16 do 21 godine muslimanski migranti daleko skloniji od Njemaca ili migranata nemuslimanskog porijekla da podrže antisemitistička uvjerenja. Istraživanje je ukazalo da je važan faktor antisemitizma u Njemačkoj (i kada je riječ o aktivnostima i kada je riječ o stvarnom nasilju) masovno doseljavanje (legalno, ilegalno i kroz azil) populacija koje su znatno sklonije antisemitističkim uvjerenjima nego domaći Njemci, a u posljednjim godinama zabilježen je rekordan broj migranata iz Sirije, Avganistana i Turske".

U američkom izvještaju takođe stoji: „Prema podacima njemačkog Saveznog MUP-a, broj antisemitističkih krivičnih djela više nego se udvostručio – vlasti su u prvih devet mjeseci 2024. godine zabilježile više od 3.200 takvih djela na nivou cijele zemlje, u poređenju sa oko 1.600 u istom periodu 2022. godine. Ministarstvo je porast pripisalo terorističkim napadima Hamasa u Izraelu i naknadnoj eskalaciji nasilja na Bliskom istoku".

Iako je broj politički motivisanih krivičnih djela u prošloj godini naglo porastao, to izgleda drugačije nego što to predstavlja američka vlada.

Prema podacima Njemačke savezne policije (BKA), antisemitska krivična djela su porasla za 20 procenata. Polovina incidenata politički motivisanog kriminala pripisuje se desničarskom ekstremističkom spektru: od 6.236 antisemitskih krivičnih djela 3.016 dela su počinili navodni desničarski počinioci. Broj antisemitskih incidenata najviše je porastao kod desničara, za skoro 50 procenata.

Zastarjele informacije u izvještaju

Dalje stoji: „Njemačka vlada je većinu antisemitističkih djela pripisala neonacističkim ili drugim ekstremističkim grupama ili pojedincima. Međutim, 2018. list Vašington post je izvijestio da njemačka policija često automatski svrstava antisemitistička djela u kategoriju krajnja desnica kada počinilac nije identifikovan".

Međutim, to više ne važi. Antisemitska djela čija se kategorija ne može jasno odrediti, od početka 2024. Savezna kriminalistička policija (BKA) registruje u novoj kategoriji - „Ostalo".

Ova vrsta kritike Njemačke nije nova

Iz desnog političkog spektra u SAD se već dugo tvrdi da evropski pristup govoru mržnje predstavlja cenzuru.

Tako je sadašnji potpredsjednik Džej-Di Vens u predizbornoj kampanji prijetio ukidanjem američke podrške NATO - ako Evropljani budu preduzimali mjere protiv sadržaja na onlajn platformi X Ilona Maska. Prema njegovim riječima, Evropljani se moraju prikloniti američkim vrijednostima, kao što je sloboda govora.

Vens je izazvao pažnju u februaru, na Minhenskoj bezbjednosnoj konferenciji, kada je tvrdio da je sloboda govora u Evropi ograničena i kritikovao odnos prema AfD-u u Njemačkoj.

Američki državni sekretar Marko Rubio je čak govorio o „prikrivenoj tiraniji" u Njemačkoj, nakon što je njemačka Služba za zaštitu ustavnog poretka u maju privremeno klasifikovala AfD kao „potvrđeno desničarsko-ekstremističku". Savezni kancelar Fridrih Merc (CDU) je zabranio takvo miješanje u unutrašnju politiku.