O. Zogović

KONAČNO ISKORISTITI RESURS

Crna Gora ima pravo na struju iz Bilećkog jezera

Ministarstvo kapitalnih investicija predložilo je Vladi Crne Gore da se pokrene postupak za utvrđivanje prava Crne Gore u valorizaciji voda hidroakumulacionog objekta Bilećko jezero i hidropotencijalu rijeke Trebješnjice.

"Imajući u vidu da je predmetnim Predlogom navedeno da je energetski sistem Crne Gore strateška grana razvoja Crne Gore, kao i da je hidropotencijal prepoznat kao jedan od ključnih obnovljivih izvora energije, Odbor direktora Elektroprivrede Crne Gore ukazuje na potrebu da se poslije 57 godina višenamjenskog korišćenja voda međugranične rijeke Trebišnjice od strane BiH, Republike Srpske i Hrvatske utvrde prava Crne Gore i da ukoliko ta prava postoje, da se ista adekvatno zaštite i valorizuju", navodi se u Informaciji o valorizacija voda hidroakomulacionog objekta Bilećko jezero.

Navodi se da je rješavanje pravične raspodjele hidroenergetskog potencijala Hidrosistema „Trebišnjica“ veoma važno pitanje za Crnu Goru.

Crna Gora, kako se navodi, posjeduje hidroenergetski potencijal u HES "Trebišnjica" koje u cjelosti koriste druge države, a istovremeno ostvaruje deficit električne energije.

"Vodni resursi, a time i hidroenergetski potencijal predstavljaju dio nacionalnog, prirodnog bogatstva jedne države. Saradnja susjednih država se u najboljem vidu odražava i kroz suverenitet nad zajedničkim vodnim resursima. Crna Gora se sa svojim dosadašnjim postupanjem, u odnosu na hidroenergetske potencijale hidrosistema „Trebišnjica“, već 48 godina faktički odriče dijela svog suvereniteta", smatraju u EPCG.

Navodi se da Crna Gora nesumnjivo polaže pravo na korišćenje voda Bilećkog jezera, po svim domaćim i međunarodnim propisima i zakonima.

"Evidentno je i neosporno da Crna Gora ima značajan udio u hidroenergetskom potencijalu hidrosistema HS „Trebišnjica“, ali da ga nije koristila 45 godina, i da je krajnje vrijeme da Crna Gora valorizuje ovaj svoj potencijal jer bi sa tim ostvarila evidentan energetski, vodoprivredni i opšti ekonomski razvoj, a sve u skladu sa legislativom EU, odnosno EU Okvirnom Direktivom o vodama i Konvencijom o zaštiti i korišćenju prekograničnih vodotokova i međunarodnih jezera (Helsinška Konvencija)", kaže se i Informaciji objavljenoj na sajtu Vlade.

Napominje se da je Prostornim planom Crne Gore i Strategijom razvoja energetike do 2025. godine, predviđen projekat valorizovanja hidroenergetskog potencijala Bilećkog jezera izgradnjom hidroenergetskog postrojenja HE "Boka", sa mašinskom zgradom u blizini Risna.

Procjenjuje se da je površina sliva Bilećkog jezera koja pripada Crnoj Gori oko 40 odsto, a zapremina akumulacije koja pripada Crnoj Gori je 24 odst od ukupne Bilećke akumulacije.

Ministarstvo kapitalnih investicija predlaže da se formira ekspertski tim, koji će "doprinijeti značajnim ekonomskim i energetskim benefitima u cilju rješavanja valorizacije voda hidroakumulacionog objekta Bilećko jezero".

"Pomenuti tim je neophodno formirati kako bi se strateški značajno pitanje valorizacije voda sa aspekta razvoja energetskog potencijala riješilo na najefikasniji i najefektivniji mogući način, a u cilju ekonomskih benifita i zaštite državnih interesa", smatraju u MKI.