[ Index.hr, objavila B.B. ]

LJEKARI UPOZORAVAJU

Carski rez za majke lagan, ali rizičan

Broj porođaja carskim rezom udvostručio se u posljednje dvije decenije i u nekim zemljama dostigao razmjere epidemije, a ljekari upozoravaju na velike rizike koji ovaj zahvat nosi i na tendenciju da se on radi bez pravih medicinskih razloga.

Milioni žena svake godine sebe i svoje bebe izlažu nepotrebnom riziku carskog reza u razmjerima koji, kako kažu ljekari, "nemaju apsolutno nikakve veze s medicinskim razlozima", navode ljekari u studiji koja je objavljena u časopisu "Lancet".

U 2015. godini, posljednjoj za koju postoje dostupni podaci, ljekari su širom svijeta izveli 29,7 miliona carskih rezova, što je 21 odsto svih porođaja. Petnaest godina prije, na početku 21. vijeka, carskih rezova bilo je 16 miliona, odnosno 12 odsto svih porođaja.

Procjenjuje se da je carski rez, hirurški zahvat kojim se sprečavaju komplikacije pri porođaju, nužan u 10 do 15 odsto trudnoća.

U najmanje 15 zemalja svijeta tim zahvatom na svijet dolazi čak 40 odsto djece. Najčešće mu pribjegavaju bogatije žene u privatnim klinikama.

U Brazilu, Egiptu i Turskoj više od pola porođaja obavlja se carskim rezom. Najviše u Dominikanskoj Republici, 58,1 procenat.

Autori studije objavljene u časopisu, naglašavaju da se zahvat uopšte previše koristi u okruženjima sa srednjim i visokim primanjima, ali je obratno ondje gdje vlada nemaština. Siromašne žene često nemaju pristup zahvatu koji im može spasiti život.

"Samo na temelju medicinskih potreba ne bismo očekivali takve razlike između zemalja, između žena različitog socioekonomskog statusa ili čak između pokrajina unutar iste države", rekao je vodeći autor studije Ties Boerma, profesor javnog zdravlja na Univerzitetu Manitoba.

Džin Sandal, profesorica sociologije i ženskog zdravlja na Kraljevskom koledžu u Londonu, kaže da je nekoliko razloga zbog kojih se žene sve češće odlučuju na carski rez.

Među njima su nedostatak babica koje na vrijeme otkrivaju i sprečavaju probleme, gubitak povjerenja u to da će akušer sigurno i stručno provesti vaginalni porođaj, ali i medicinsko-legalna pitanja.

Ljekari su često u iskušenju da organizuju carske rezove kako bi ubrzali protok pacijentkinja u porodilištima, a medicinski profesionalci su manje podložni eventualnim tužbama, ako izaberu carski rez umjesto prirodnog porođaja.

Sandal kaže da često postoje "finansijski uticaji" i na ljekare i na bolnice da naprave carski rez.

U studiji se upozorava da mnogi mladi ljekari postaju "stručnjaci" za carski rez i u isto vrijeme gube samopouzdanje kada su u pitanju prirodni porođaji.

U analizi se ističe i problem velike nesrazmjere između siromašnijih i bogatijih regija u istoj zemlji.

U Kini, recimo, procenat carskog reza varira od četiri do 62 odsto. U Indiji od sedam do 49, zavisno o regiji.

Stopa invalidnosti i smrti veća nakon carskog reza

Mnogi smatraju kako je carski rez "lagan" način poroda, ali daleko je od toga da rizik ne postoji.

Stope smrti i invalidnosti majki veće su nakon carskog reza u odnosu na vaginalni porođaj. Zahvat na maternici ostavlja ožiljke što može dovesti do krvarenja, ektopičnih trudnoća (kad zametak 'zaglavi' u jajnicima), kao i do prevremenih porođaja u budućim trudnoćama.

"Carski rez je velika operacija, koja nosi rizike i zahtijeva pomno razmatranje", kaže Sandal.

Žerar Viser sa Univerziteta medicinskog centra u Norveškoj, tvrdi da je porast broja carskih rezova "alarmantan".

"Medicinska struka sama ne može obrnuti taj trend. Potrebna je šira društvena akcija kako bi se prestali obavljati nepotrebni carski rezovi, a ženama i porodicama vratilo povjerenje da će dobiti najprikladniju njegu", rekao je Viser.