BUTROS-GALI

O Mamuli ništa bez debate

Bivši generalni sekretar Ujedinjenih nacija, Butros Butros-Gali uputio je otvoreno pismo predsjedniku parlamenta, Ranku Krivokapiću, u kojem izražava zabrinutost što nije došlo do široke nacionalne i međunarodne debate u vezi s Ugovorom o dugoročnom zakupa ostrva Lastavica s tvrđavom Mamula.

Butros-Gali podsjeća da je Ugovor zaključen između Vlade Crne Gore i kompanije Orascom Development Holding AG, 23. februara ove godine, koji je ušao u skupštinsku proceduru. 

Ugovor predviđa da se ostrvo i tvrđava izdaju u zakup privatnom investitoru na period od 49 godina, s ciljem da se pretvore u ekskluzivno, luksuzno odmaraliste na crnogorskoj obali.

“Smatramo da je tvrđava Mamula istorijski spomenik, trajno svjedočanstvo burne prošlosti ratova i sukoba na ovim prostorima. Tvrđava je jedinstven objekat na svijetu, narodno, kulturno, arhitektonsko i prirodno bogatsvo Crne Gore, i dio zajedničke kulturne baštine čovječantsva. S obzirom na to, izražavamo čuđenje da je jedino rješenje za očuvanje i korišćenje tvrđave Mamula koje je razmotreno i predloženo - običan poslovni aranžman i ugovor o privatizaciji i pretvaranju tvrđave u tržišno dobro, odnosno u “odmaralište sa 5 zvjezdica” – bez ikakvog osvrta na detalje korišćenja tvrđave i ostrva – u odmaralište koje će neminovno biti namijenjeno isključivo za visoko platežnu klijentelu i njene prohtjeve. Zabrinuti smo što nije došlo do široke nacionalne i međunarodne javne debate i razmjene mišljenja o razvoju, svrsi i višestrukom potencijalu za rehabilitaciju ove jedinstvene tvrđave”, navodi se u pismu Butros-Galija, bivšeg generalnog direktor UNESCO-a Ašoka Kosla, i bivšeg čelnika Međunarodne Unije za zaštitu prirode (IUCN) Roberta Savija.

Potpisnici su predložili Krivokapiću da prije nego što parlament potvrdi Ugovor, razmotri i alternativne mogućnosti za adaptaciju i korišćenje tvrđave Mamula, kao i da se organizuje javna debata.

“Tvrđava Mamula je pogodna za korišćenje tokom čitave godine kao javna institucija ili fondacija posvećena ciljevima mira, razvoja i međunarodne saradnje. Kao višenamjenska ustanova, adaptirana tvrđava bi mogla da se koristi na više načina kao jedna izuzetno dostupna, ali u isto vrijeme skrovita, intimna i bezbjedna lokacija i širom svijeta poznato mjesto i stjecište, na neutralnom terenu,koje bi se koristilo za međunarodne sastanke i pregovore, uključujući i susrete svjetskih lidera na najvišem nivou. Kao institucija za seminare, radne sastanke i manje konferencije na kojima bi se sastajali akteri raznih profila koji su zainteresovani i bave se globalnim problemima koji se tiču čovječanstva, problemima kojima bi tvrđava Mamula bila posvećena”, navodi se u pismu.

Butros-Gali i supotpisnici tvrde da se Mamula može koristiti i kao usamljeno mjesto za akademsko razmišljanje, studije i razmjenu mišljenja ograničenog broja svjetski poznatih gostujućih naučnih radnika, mislilaca i ličnosti iz javnog zivota, koji bi boravili neko vrijeme u tvrđavi, “većinom van sezone i u periodu nepogodnih vremenskih prilika, izolovani od spoljneg svijeta, radeći na svojim projektima”.

“Mamula može biti i lokacija za javne nacionalne i međunardone kulturne događaje koji bi bili otvoreni za javnost tokom sezone, uključujući umjetničku galeriju i mali muzej posvećen istoriji tvrđave, Bokokotorskog zaliva i Crne Gore uopšte”, naveli su oni. 

Potpisnici navode da se  kao ličnosti koje su posvetile svoju profesionalnu karijeru međunarodnoj saradnji u okviru Ujedinjenih nacija, osećaju pozvanim da predlože da se tvrđava, koja je bila sagrađena za ratne ciljeve i svrhe i koja je uglavnom bila korišćena kao zatvor za internaciju, mučenje i pogubljenja tokom dva svjetska rata, pretvori u objekat i instituciju koja bi bila u službi mira i međunarodne saradnje.

“Tvrđava Mamula treba da postane simbol zajednićkih ciljeva i stremljenja čovječanstva, i da se razvije u izvoriste i rasadnik misli, inicijativa, rješenja i akcija koje su od opsteg javnog interesa i u interesu globalnog javnog dobra. Treba da postane međunarodno obilježje kojim će se Crna Gora i njen narod ponositi i koje će biti dosljedan spomenik njihovoj znamenitoj istoriji i nacionalinim stremljenjima, a i biti u skladu s proglašenim ciljem Crne Gore da postane ekološka država”, dodaju oni.

Butros-Gali zato, kako se navodi u pismu, predlaže Krivokapiću i parlamentu da razmotre da se odluka o Ugovoru  odgodi na neodređeno, dok se ne obavi detaljna studija, kao i razmatranje i razmjena mišljenja o mogućim alternativnim rješenjima.

“Uključujući prikupljanje sredstava i uopšte finansiranje odgovarajuće rehabilitacije tvrđave Mamula i ostrva Lastavica, i njihove adaptacije za dogovorene svrhe. Krajnji cilj treba da bude da predloženo rješenje ima viziju, uživa široku podršku javnosti i  bude na bazi konsenzusa”, zaključuju potpisnici.