Ljudi i događaji - 1. oktobar

Radio i televizija Crne Gore podsjećaju na događaje koji su obilježili današnji dan.

331.p. n. e.

Aleksandar Veliki porazio je persijskog cara Darija u bici kod Gaugamele, antičkog naselja u Asiriji. Makedonska vojska pobijedila je daleko brojniju persijsku vojsku. Nakon bitke persijsko carstvo se raspalo, a Aleksandar Makedonski je zauzeo Vavilon, Suzu i prijestonicu carstva Persepolis.   

1754.

Rođen je ruski car Pavle I Petrovič Romanov, nasljednik Katarine Velike.  Po dolasku na vlast 1796. godine, s ciljem zaustavljanja ideja Francuske revolucije, uveo je Rusiju u "Drugu koaliciju" s Engleskom i Austrijom protiv Francuske.                        

1804.

U Kotoru je otvoren ruski konzulat čiji je šef bio diplomatski predstavnik Rusije u Dubrovniku Aleksej Mazurevski. Svečanom otvaranju prisustvovala je i delegacija crnogorskih narodnih prvaka.

1904.

Rođen je američki pijanista ruskog porijekla Vladimir Horovic, jedan od najvećih majstora klavira u istoriji muzike.

1945.

Na Cetinju je počeo da izlazi časopis za književnost i kulturu “Stvaranje”, čiji su urednici bili Mihailo Lalić, Janko Đonović i Mirko Banjević. Sjedište redakcije časopisa preseljeno je sa Cetinja u Titograd 1963.  

1946.

Međunarodni vojni sud u Nirnbergu proglasio je krivim 22 lidera nacističke Njemačke za ratne zločine počinjene u Drugom svjetskom ratu. Na smrt je osuđeno njih 12, trojica su dobila doživotni zatvor, a ostali zatvorske kazne od 10 do 20 godina.  

1949.

U Pekingu je proglašena Narodna Republika Kina s Mao Cedungom na čelu.

1988.

Umro je Pavle Vujisić, jedan od najvećih glumaca koji je živio na prostorima bivše SFRJ.  Orson Vels je za Pavla Vujisića rekao da je veći glumac i od njega samog, te da mu zavidi. Opisao ga je kao „Vulkan glume, života i snage...”  

1989.

Nakon 75-godišnjeg egzila i 68 godina od smrti, na Cetinje su iz Sanrema preneseni zemni ostaci crnogorskog kralja Nikole I Petrovića, kraljice Milene i njihovih kćeri princeza Ksenije i Vjere. Sahranjeni su u Dvorskoj crkvi na Ćipuru. Kralj Nikola, posljednji vladar iz dinastije Petrović Njegoš, umro je u Francuskoj 1. marta 1921. godine.

2007.

Umro je Al Erter, četvorostruki olimpijski šampion u bacanju diska. Erter koji je zlatne olimpijske medalje osvojio u Melburnu 1956, Rimu 1960, Tokiju 1964. i u Meksiko Sitiju 1968. godine, bio je jedini koji je, uz Karla Luisa, uspio da pobijedi na četiri uzastopne Olimpijade, i jedini je olimpijac koji je prilikom svakog osvajanja zlata obarao olimpijske rekorde.                        

- Međunarodni je dan starijih osoba. To je prilika da se javnost podsjeti na potrebe i probleme sa kojima se suočavaju stariji, a ujedno i pozove i  uključi u rješavanje istih.

- Oktobar se obilježava kao Međunarodni mjesec borbe protiv raka dojke, sa ciljem podizanja svijesti o značaju prevencije i ranog otkrivanja te bolesti, koja je jedna od vodećih uzroka smrtnosti među ženama.