K. J. [ Index.hr ]

Donald Saterlend – od teškog djetinjstva do najvećeg karakternog glumca našeg vremena

Njegov izgled, prepoznatljiv glas i duboka posvećenost svakom liku obezbijedili su mu mjesto među najcjenjenijim glumcima u svjetskoj kinematografiji.

Kanadski glumac rođen je 17. jula 1935. Bio je jedan od najistaknutijih i najsvestranijih glumaca svog vremena.

Tokom karijere koja je trajala više od šest decenija, Saterlend je stvarao likove koji su bili čudni, jezivi, duhoviti, simpatični, prijeteći, ali nikad generički. Njegov izgled, prepoznatljiv glas i duboka posvećenost svakom liku obezbijedili su mu mjesto među najcjenjenijim glumcima u svjetskoj kinematografiji.

Zdravstveni problemi i obrazovanje

Od malih nogu, Donald se suočavao sa životnim izazovima. Imao je niz ozbiljnih zdravstvenih problema, pateći od reumatske groznice, dječije paralize i upale pluća.

Kao rezultat toga, djetinjstvo je proveo kao krhko i izolovano dijete, često sa visokim temperaturama i nemogućnošću da se igra.

U mladosti, Saterlend je bio više orijentisan ka akademskoj karijeri nego glumi, studirajući inženjerstvo, a zatim dramu na Univerzitetu u Torontu.

Nakon što je odlučio da ne želi da bude inženjer, preselio se u Englesku, gdje je usavršio svoje glumačke vještine na Londonskoj akademiji za muziku i dramske umjetnosti.

U početku je bio nesiguran u svoj izgled jer je bio visok, mršav i nekonvencionalno privlačan, ali to je ubrzo postala njegova prednost jer mu je pomagala da se istakne.

Saterlend je postao glumac koji je u svaku ulogu unosio nemir, originalnost i jedinstvenost.

Proboj u svijetu filma

Njegov proboj u svijetu filma dogodio se krajem 1960-ih ulogom u ratnoj drami „The Dirty Dozen“ (1967), gdje je njegov ekscentrični stil odmah privukao pažnju.

Međutim, prava slava došla je sa crnom komedijom Roberta Altmana „M.A.S.H.“ (1970), u kojoj je igrao hirurga Hokaja Pirsa, ulogom koja je obilježila čitavu generaciju antiratnih filmova.

Nakon toga je uslijedio niz briljantnih uloga u filmovima koji su definisali 1970-te: Klute (1971), Don't Look Now (1973), The Day of the Locust (1975), 1900 (1976), Fellini's Casanova (1976) i Invasion of the Body Snatchers (1978).

Njegovi likovi su često bili nemirni, erotični, paranoični ili melanholični – uvijek složeni, nikad jednoznačni.

Neumorni karakterni glumac

Donald Saterlend nikad nije težio da bude tipičan glavni glumac. Birao je marginalne, ambivalentne uloge.

Tokom 1980-ih i 1990-ih, pojavljivao se u raznim žanrovima – od trilera Eye of the Needle, Backdraft, preko drame Ordinary People, do istorijskog epa A Dry White Season, JFK.

Iako je veći dio svog života bio poznat kao glumac koga svi znaju, ali koji nikad nije osvojio Oskara, dobio je počasnog Oskara za izuzetan doprinos filmskoj umjetnosti 2017. godine.

Ponovni uspon popularnosti i "Igre gladi"
Novim generacijama postao je poznat kroz ulogu predsjednika Snoua u serijalu Igre gladi (2012–2015).

U toj ulozi, Saterlend je još jednom pokazao svoju sposobnost da izgradi harizmatičnog, jezivog, ali zavodljivog negativca – lika despota koji ne viče, ne prijeti, već plaši tonom i pogledom.

Pored toga, nastavio je da glumi u brojnim filmovima i serijama, uključujući The Undoing, Trust, The Burnt Orange Heresy i Ad Astra, dokazujući da je i dalje tražen i relevantan i u kasnijim godinama.

Privatni život i nasljeđe

Saterlend je imao petoro djece, uključujući glumca Kifera Saterlenda. Bio je poznat po svojoj diskreciji i ljubavi prema pisanju i čitanju.

Nikad nije bio dio holivudskog glamura – više je volio da glumi u Italiji, Francuskoj, Kanadi – gdje god je pronalazio inspirativne priče.

Njegova smrt 20. juna 2024. u 88. godini označila je kraj jedne ere.

Donald Saterlend bio je tih, ali nikad neprimijećen. Bio je lice koje se ne zaboravlja, glas koji ostaje u sjećanju dugo nakon što se film završi.

Njegova sposobnost da pronađe ljudsku ranjivost i pretvori je u centralni dio priče učinila ga je jednim od najvećih karakternih glumaca našeg vremena.