B.Bu. [ RTS ]

Do 26. januara bez dnevnog svijetla: Počela je polarna noć

Stanovnici grada Utkijagvika na Aljasci opraštaju se od Sunca na naredna 64 dana, a ovaj događaj označava početak polarne noći. Ona će trajati do 22. januara 2026. godine.

Sljedeći izlazak Sunca u gradu očekuje se oko 13.23 po lokalnom vremenu, 26. januara 2026. godine, čime će se završiti period polarne noći, prenosi RTS.

Utkijagvik na Aljasci, grad smješten oko 800 kilometara sjeverozapadno od Ferbanksa, ima oko 4.400 stanovnika, kojima nisu strani ekstremni vremenski uslovi. Poznat je i po arheološkim nalazištima starim preko 1.500 godina. Ranije se grad zvao Barou i predstavlja najsjevernije naselje u zemlji, smješteno na sjevernoj padini Aljaske, blizu Arktičkog okeana. Nalazi se na 71,17 stepeni sjeverne geografske širine, unutar Arktičkog kruga.

Dok zime u Utkijagviku karakteriše više od 60 dana mraka, tokom ljeta grad uživa skoro tri mjeseca neprekidne sunčeve svjetlosti. Stanovnici su se prilagodili ekstremnim uslovima, a život se nastavlja uprkos dugim periodima bez sunčeve svjetlosti.

Ovaj fenomen je posljedica nagiba Zemljine ose i odlikuje ga neprekidni mrak, pri čemu jedino prirodno svijetlo potiče od prigušenog sumraka i aurore borealis.

Mračna sezona na Svalbardu traje od kraja oktobra do sredine februara, dok je period između 14. novembra i 29. januara njen najintenzivniji dio, poznat kao polarna noć. Polarna noć je fenomen koji se javlja u najsjevernijim i najjužnijim djelovima Zemlje, kada Sunce ostaje ispod horizonta duže od 24 sata, odnosno na području iznad Arktičkog kruga.

Početak i kraj mračne sezone na Svalbardu ne razlikuju se značajno od onih u kontinentalnoj Norveškoj. Mračna sezona je, svakako, jedinstven fenomen.

Pojava polarne svjetlosti – aurora borealis
Posljednjih dana na našoj zvijezdi izbile su tri snažne solarne erupcije koje su usmjerene direktno ka Zemlji. Jedan od najljepših efekata ovakvih oluja jeste pojava polarne svjetlosti – aurore borealis, kada naelektrisane čestice ulaze u atmosferu i stvaraju zavjese zelene, ljubičaste i crvene svjetlosti, koje bi ovog puta mogle da budu vidljive znatno južnije nego inače. Drevne kulture imale su veoma različita tumačenja ovog dramatičnog prirodnog fenomena.

Punu veličinu južne polarne svjetlosti – aurore australis – uglavnom mogu da vide samo pingvini, ali ponekad je ona vidljiva i ljudima koji žive veoma daleko na jugu.

Mračna sezona na Arktiku najkraća je neposredno pored Polarnog kruga i postepeno se produžava što se više približavamo Sjevernom polu. Pošto se Svalbard nalazi između kopnenog dijela Norveške i Sjevernog pola, on ima najdužu mračnu sezonu u Norveškoj. To objašnjava zašto mračna sezona u Tromseu traje 49 dana, dok u Longjerbijenu traje čitavih 113 dana.

Fenomen polarne noći igra ključnu ulogu u formiranju polarnog hladnog vrtloga – mase hladnog vazduha koja tone iznad Sjevernog pola i utiče na vremenske uslove u sjevernoj hemisferi. Ovaj hladni vazduh povremeno može da prodre ispod stratosfere i da se spusti južno, preko 48. stepena sjeverne geografske širine.

Dok zime u Utkijagviku karakteriše više od 60 dana mraka, tokom ljeta grad uživa skoro tri mjeseca neprekidne sunčeve svjetlosti.