DOŽIVOTNI PREDSJEDNIK

35 godina od Titove smrti

Doživotni predsjednik Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije Josip Broz Tito, preminuo je na današnji dan 1980. godine u bolnici u Ljubljani.

Tito je bio veliki strateg, političar i državnik, lider Komunističke partije Jugoslavije, vođa jugoslovenskih partizana u Drugom svjetskom ratu, koji je narodnooslobodilački rat i revoluciju doveo do pobjede, maršal Jugoslavije, predsjednik Republike bez ograničenja trajanja mandata, predsjednik SKJ, predsjednik Predsjedništva SFRJ, vrhovni komandant oružanih snaga SFRJ i predsjednik Savjeta narodne odbrane.

U međunarodnoj politici bio je jedan od najistaknutijih pobornika mira i aktivne koegzistencije, prava samoopredjeljenja i ravnopravnosti među narodima. Izveo je zemlju iz sovjetskog bloka i bio vođa Pokreta nesvrstanih. Bio je počasni član svih akademija u Jugoslaviji i mnogih u inostranstvu. Odlikovan je Ordenom narodnog heroja (tri puta), Ordenom junaka socijalističkog rada, Ordenom Lenjina (SSSR) i mnogim drugim domaćim i stranim odlikovanjima. Nehruovu nagradu (Indija) dobio je 1973. za međunarodno razumijevanje.

Titovi govori, članci i ostali politički i teorijski radovi objavljeni su u više izdanja u SFRJ i u inostranstvu. Sahrani Josipa Broza Tita, u Beogradu 8. maja, prisustvovali su predstavnici više od 120 zemalja, kao i predstavnici više od 200 partija u svijetu. Televizijski prenos sahrane preuzele su televizijske stanice u više od 40 zemalja.

Rođen je u Kumrovcu, u Zagorju, u mješovitoj hrvatsko slovenačkoj porodici maja 1892. godine. Tokom njegovog života kao datum rođenja obilježavan je 25. maj i to kao Dan mladosti.

Kao austrougarski vojni obveznik učestvovao je u Prvom svjetskom ratu, s činom kaplara, između ostalog i na srpskom frontu. Ranjen je i zarobljen u Galiciji, na ruskom frontu 1915. godine, pa je izvesno vrijeme u toj zemlji proveo kao zarobljenik.

U njegovim zvaničnim biografijama, u poratnom periodu, navođeno je da je potom učestvovao u Oktobarskoj revoluciji.

U Kraljevinu Srba, Hrvata i Slovenaca vratio se krajem oktobra 1920, kada postaje član Komunističke partije.

Godine 1937. postao je generalni sekretar KPJ, posle smjenjivanja i streljanja Milana Gorkića, prethodnog lidera te partije.

Radio je i školovao se, 1936. i 1937. u Kominterni u Moskvi. Bilo je to vrijeme najoštrijih čistki unutar sovjetske nomenklature, i komunističke internacionale, kada je likvidiran znatan broj i jugoslovenskih komunističkih prvaka.

Godine 1948. odbacio je Rezoluciju Informbiroa komunističkih partija i odolijevao snažnom Staljinovom pritisku, nakon čega je godinam vješto lavirao između istočnog i zapadnog bloka, izborivši sasvim osobenu poziciju Jugoslavije kao čelnice Pokreta nesvrstanih.

Tokom pedesetih godina, Jugoslavija je otuda dobijala značajnu finansijsku i vojnu pomoć od SAD.

Njegova uloga u Pokretu nesvrstanih, u poznijoj fazi, posebno je upamćena po doslednom nastojanju da se nesvrstani zadrže po strani od uticaja pojedinih problokovski opredeljnih članica.

U unutrašnjoj politici, sticajem raznih okolnosti, vjerovatno i duboke starosti, ostavio je ustrojstvo koje se na kraju pokazalo kao neodrživo za funkcionisanje SFRJ - Ustav iz 1974. godine. Specifičan sistem konsenzusa predstavnika republika i pokrajina pokazao se kao nerješiv problem kada se SKJ raspao.

Sahrani Josipa Broza Tita, u Beogradu, prisustvovao je više od 200 visokih ličnosti iz celog sveta, što je nesumnjivo izraz njegove sasvim posebene istorijske uloge i izuzetnog ugleda koji je uživao.