ZBOG VIJETNAMA

NSA prisluškivala Lutera Kinga i Muhamed Alija

Američka Nacionalna bezbjednosna agencija (NSA) prisluškivala je vođu pokreta za građanska prava američkih crnaca Martina Lutera Kinga i svjetskog prvaka u boksu Muhameda Alija, koji je tada bio na vrhuncu karijere.

Nedavno je skinuta oznaka tajnosti sa tajnog programa "Minaret" kroz koji je NSA špijunirala i druge poznate kritičare zbog osporavanja učešća SAD-a u ratu u Vijetnamu.

Dokumenti pokazuju da je NSA takođe pratila novinare iz listova "The New York Times" i "Washington Post" kao i dva senatora.

Neki zvaničnici NSA su kasnije govorili da je program “ozloglašen ako ne potpuno i nezakonit”, penosi BBC.

Iako je program razotkriven 70-ih godina prošlog vijeka, imena onih koji su praćeni nijesu objavljena sve do sada.

Tajna dokumenta objavljena su nakon što vladin panel presudio u korist istraživača sa Univerziteta Džordž Vašington. Univerzitetska Nacionalna bezbjednosna arhiva, istraživački institut koji radi na provjeri vladinih tajni, opisala je imena sa lista NSA kao “nevjerovatne”.

NSA je takođe nadgledala međunarodne pozive dva poznata američka senatora, demokrate Frenka Čurča i republikanca Hauvarda Bejkera. Ono što je svima bilo zajedničko, jeste opiranje američkom učešću u Vijetnamskom ratu.

Snaga antiratnih protesta 1967. je natjerala predsjednika Lindona Džonsona da zatraži od američkih obavještajnih agencija da provjere da li su neki od lidera protesta pod kontrolom stranih vlada.  

NSA je radila zajedno sa drugim špijunskim agencijama kako bi sastavila “listu za nadgledanje” kritičara rata u Vijetnamu, prisluškujući njihove telefonske razgovore. Program se nastavio nakon što je Ričard Nikson ušao u Bijelu kuću 1969.

Američki državni tužilac Eliot Ričardson je ugasio program NSA 1973., u trenutku dok se Niksonova administracija suočavala sa skandalom Votergejt.

Posljednja otkrića dolaze u trenutku dok se NSA nalazi u centru globalne kontroverze oko neselektivnog programa nadgledanja.

Bivši američki obavještajac, Edvard Snouden, kojeg Sjedinjene Države traže zbog navodne špijunaže, nedavno je otkrio elektronsko nadgledanje telefonskih razgovora i internet saobraćaja od strane te agencije.

Istraživači Metju Aid i Vilijam Bur, koji su objavili dokumenta u srijedu, kažu da su špijunske zloupotrebe tokom Vijetnamskog rata daleko nadmašile sve ispade trenutnog programa.

“Koliko god šokantna bila otkrića u vezi špijuniranja na domaćem tlu, do sada nije bilo dokaza da je današnji obaveštajni korpus preduzimao korake kao što je ovaj, da se prate politički protivnici Bijele kuće ", napisali su.

Dugo je poznato da je Martin Luter bio meta Federalnog biroa za istrage tokom većeg dijela javnog života, počevši od njegovog govora “Ja imam san” u ljeto 1963. Vjerujući da je pod kontrolom komunista, direktor FBI-a Džej Edgar Huver je lično naredio nadgledanje Kinga i vjerovatno dodao njegovo ime na listu “Minaret” još u početku njenog postojanja.

Muhamed Ali se se takođe javno opirao Vijetnamskom ratu, izjavivši čuvenu rečenicu 1966. “mene ni jedan Vijetnamac nije nazvao crnčugom”.