B.Č.J. [ bizniscg.me ]

PLAN UPRAVE

Gase Rudnik uglja, grade Cementaru i poljoprivrednu zadrugu

Uprava Rudnika uglja Pljevlja, predložila je Vladi postepeno gašenje Rudnika i prelazak na proizvodnju cementa. Kao drugi projekat diverzifikacije djelatnosti oni su predložili i formiranje Holdinga za proizvodnju hrane.

Zbog velike energetske krize koja hara svijetom, ali i značaja pljevaljskog termoenergetskog kompleksa budući da proizvodi 40 odsto struje i kreira dobro plaćena radna mjesta, portal BiznisCG, u okviru budućeg projekta, otvoriće dijalog oko ovog važnog pitanja. U nastavku ćemo dati detaljan Predlog uprave Rudnika uglja.

Crna Gora je sredinom 2021. godine pristupila savezu PPCA. U okviru toga najavljen je prestanak eksploatacije uglja najkasnije 2035. godine. Rok za prestanak korišćenja uglja će biti definisan u Nacionalnom energetskom i klimatskom planu (NEKP) čija izrada je u toku.

“U skladu sa tim, Rudnik uglja AD Pljevlja mora blagovremeno izvršiti diverzifijaciju poslovanja. Potencijal za diverzifikaciju poslovanja je prepoznat u strateškom partnerstvu u proizvodnji cementa”, navodi se u u Predlogu uprave Rudnika uglja koji je dostavljen Ministarstvu za ekonomski razvoj.

Uvoz

Crna Gora godišnje uveze 750.000-800.000 tona cementa iz zemalja regiona, s tendencijom rasta zbog nastavka izgradnje auto-puta. Pokretanjem cementne industrije u Pljevljima Crna Gora bi pomenuti uvoz supstituisala domaćim konkurentnim proizvodom. Osim toga, očekuje se da će obrasci urbanizacije i razvoj infrastrukture dovesti do povećanja globalne potražnje za cementom za 12-23% do 2050. u odnosu na 2014.

Crna Gora bi mogla iskoristiti i svoje drumske, željezničke i lučke potencijale te postati izvoznik visoko kvalitetnog cementa (poput portland cementa), pri čemu je posebno zanimljivo deficitarno američko tržiste. Pokretanjem cementne industrije Crna Gora bi ojačala svoju samoodrživost i nezavisnost u ekonomskom smislu.

Osnovna sirovina za proizvodnju cementa je cementni laporac. Najveće ležište prirodnih cementnih laporaca u Crnoj Gori je pljevaljski ugljonosni basen (Državni plan eksploatacije mineralnih sirovina za period 2019-2028.godine, Vlada Crne Gore), gdje cementni laporci predstavljaju neposrednu krovinu ugljenog sloja u ležištu. Na osnovu raspoloživih podataka u pljevaljskom basenu se nalazi oko 228 miliona tona cementnog laporca. Značajne količine laporca, od početka 90-tih godina prošlog vijeka do 2017. godine, sa površinskog kopa „Potrlica“ pljevaljskog ugljonosnog basena odlagane su na spoljašnje odlagalište „Jagnjilo“. Na odlagalištu „Jagnjilo“ ukupno je odloženo oko 80.000.000t laporca koji danas predstavlja značajno tehnogeno ležište za proizvodnju cementa. Ovaj laporac ispunjava kvalitativne standarde za sirovinu za proizvodnju cementa, i potrebno ga je valorizovati.

Laporac

Pored cementnog laporca za proizvodnju cementa dodaju se i pucolanski dodaci kao što su elektrofilterski pepeo i šljaka koji se koriste za korekciju kvalitativnih karakteristika klinkera (koji nastaje kalcinacijom krečnjaka iz cementnog laporca). Termoelektrana Pljevlja godišnje odloži u prosjeku 292.000t elektrofilterskog pepela i šljake koji po svojim minerološkim, fizičko-hemijskim i mehaničkim svojstvima zadovoljavaju karakteristike pucolanskog dodatka u proizvodnji cementa. Upotrebom elektrofilterskog pepela i šljake sa Termoelektrane Pljevlja dijelom bi se riješio problem njihovog odlaganja.

“Evropski zeleni dogovor, ali i članstvo Crne Gore u PPCA obavezuju Crnu Goru da prestane sa eksploatacijom uglja sredinom naredne decenije. Ovaj proces bi trebao da se sprovede postupno, procesom pravedne tranzicije, i da bude baziran na cirkularnoj ekonomiji. Ovo znači pospješenje resursne i energetske efikasnosti, postupni prelazak na obnovljive izvore energije, i preusmjeravanje ljudskih resursa iz Rudnika uglja AD Pljevlja u novootvorena radna mjesta u drugim privrednim sektorima. Shodno tome, fabrika cementa u Pljevljima koristiće mrko-lignitski ugalj Rudnika uglja AD Pljevlja ali će postupno uvoditi alternativna goriva”, navodi se u Predlogu..

Izgradnjom fabrike cementa u Pljevljima otvorio bi se veliki broj novih radnih mjesta kako u samoj cementari tako i u drugim relevantnim sektorima. Ovaj broj se procjenjuje na 800-1000. Izgradnja fabrike cementa obezbjedila bi pravednu tranziciju u Pljevljima, i ublažila negativni trend migracije stanovništva iz Pljevalja.

Holding za proizvodnju hrane

Diverzifikacija djelatnosti eksploatacije uglja u zelenu ekonomiju – preradu poljoprivrednih proizvoda kao Regionalni centar za proizvodnju mlječnih proizvoda i preradu voća i povrća u Pljevljima (Holding) predstavljao bi prilagođavanje Mjeri EU o eliminisanju uglja kao goriva nakon 2035. godine

Formiranje Holdinga bi predstavljalo investicionu izgradnju dva savremena proizvodna objekta: 1- Proizvodnja mlječnih proizvoda i 2 – Prerada voća i povrća, dok bi sirovinsku bazu obuhvatala mreža poljoprivrednih proizvođača iz regiona koji bi bili podstaknuti na kooperativu. Proizvodi holdinga – sa oznakom geografskog porijekla hrane, prizvedeni po najvišim standardima kvaliteta hrane bili bi usmjereni na prodaju na inostranom tržištu.

Holding bi imao investicionu ulogu proizvodnih pogona u svom sastavu, ulaganja u razvoj farmi kooperanata u proizvodnji mlijeka i savjetodavnu ulogu i podršku u podizanju voćnjaka kooperanata proizvođača voća i povrća. Ovim bi se podstakla zainteresovanost proizvođača poljoprivrednih proizvođača za kooperativu kao način za siguran plasman proizvoda, podstakao razvoj poljoprivrednih gazdinstava kooperanata i razvoj sela u širem smislu.

Razvoj HOLDINGA bi generisao zapošljavanje od oko 800 radnika u preradi i distribuciji sirovina i gotovih proizvoda i podstakao na kooperativu 200 farmi proizvođača mlijeka i oko 2000 kooperanata proizvođača voća i povrća šireg okruženja, što je približno broju trenutno zaposlenih u termoenergetskom sektoru u Pljevljima.

HOLDING bi za sobom podstakao razvoj niza drugih djelatnosti koje su vezane za oblast poljoprivrede u pljevaljskoj opštini, regionu i u okviru Crne Gore.

Pored kooperative Holding bi kasnije mogao razvijati i sopstvenu bazu za proizvodnju poljoprivrednih proizvoda, svoje farme i parcele sa poljoprivrednim kulturama i zasadima.

Dva objekta

Formiranje Holdinga bi predstavljalo investicionu izgradnju dva savremena proizvodna objekta: 1- Proizvodnja mlječnih proizvoda i 2 – Prerada voća i povrća, dok bi sirovinsku bazu obuhvatala mreža poljoprivrednih proizvođača iz regiona koji bi bili podstaknuti na kooperativu.

“Zemljište, kao prostor za izgradnju ovih tehnoloških cjelina sa potrebnom infrastrukturom bili bi učešće Rudnika uglja AD Pljevlja kao Nosioca projekta. Kao sopstveni obnovljivi izvor električne energije za potrebe Holdinga mogao bi se iskoristiti hidropotencijal postojeće Brane „Durutovići“ koja gubi svoju funkciju nakon vraćanja rijeke Ćehotine pravcem njenog prirodnog toka kroz eksploataciono polje – planska intervencija Rudnika uglja AD u funkciji eksploatacije uglja u narednih 5 godina”, predložila je uprava Rudnika uglja.

Za nabavku opreme proizvodnih pogona, njeno instaliranje i nabavku vozila Nosilac projekta bi morao da obezbijedi kreditnu podršku.

Ukupna investiciona ulaganja obuhvataju i ulaganje u izgradnju farmi poljoprivrednih proizvođača mlijeka – kooperanata. Ulogu Investitora u njihovu farmu bi preuzeo Holding, dok bi kooperanti kredit prema Holdingu vraćali kroz ugovorenu isporuku mlijeka. Preuzimanje investicione uloge bi trebalo da podstakne poljoprivredne proizvođače na kooperativu.

Proizvođači voća i povrća za kooperativu bi bili motivisani podsticajem u obezbjeđenju sadnog materijala i savjetodavnom ulogom stručnjaka Holdinga.