B.B. [ Mina ]

Svaki oblik seksualizovanog ponašanja kod ginekoloških pregleda je nasilje nad ženama

Svaki oblik seksualizovanog ponašanja kod ginekoloških pregleda predstavlja posebno težak oblik nasilja nad ženama, poručili su iz Komisije za etička pitanja i deontologiju Ljekarske komore.

Komisija za etička pitanja i deontologiju u saopštenju je navela da je primila prijavu pacijentkinje koja navodi da ju je ljekar “neprikladno dodirivao nakon što je završio ginekološki pregled u jednoj privatnoj zdravstvenoj ustanovi” u Podgorici.

"Prema navodima iz dokumentacije, zaključuje se da je pacijentkinja doživjela neželjeni fizički kontakt seksualne prirode, verbalne komentare i ponašanje koje je takvo da je moglo izazvati osjećaj straha, zbunjenosti i poniženosti u trenutku kada je bila potpuno izložena, ranjiva i u odnosu zavisnom od ljekara“, kaže se u saopštenju.

Dodaje se da je u međuvremenu slučaj prijavljen i nadležnom Osnovnom državnom tužilaštvu na dalje postupanje.

Iz Komisije su rekli da, u skladu s tim, ne prejudiciraju ishod postupka, u potpunosti poštuju presumpciju nevinosti, i neće se izjašnjavati o krivično-pravnom aspektu tog slučaja.

"Međutim, imajući u vidu težinu iznesenih navoda, Komisija za etička pitanja i deontologiju smatra da je neophodno pravovremeno i principijelno reagovati iz sfere profesionalne etike i deontologije, s obzirom da, ukoliko nadležne institucije utvrde tačnost navoda, opisano postupanje predstavljalo bi jedno od najgrubljih kršenja medicinske etike, prava pacijenata i međunarodnih profesionalnih i ljudskopravaških standarda“, kaže se u saopštenju.

Navodi se da Kodeks medicinske etike i deontologije Ljekarske komore Crne Gore jasno propisuje da je ljekar dužan da poštuje prava, slobode, autonomiju i ljudsko dostojanstvo svakog pacijenta, kao i da se u svom radu vodi principima dobročinstva, nanošenja najmanje štete i principima pravičnosti.

"Ljekar je dužan i da svim svojim sposobnostima čuva ugled i dostojanstvo profesije, kao i plemenitu tradiciju ljekarskog poziva, održavajući visoke standarde stručnog rada i etičnog ponašanja prema pacijentu“, kaže se u saopštenju.

Dodaje se da se kodeksom zabranjuje svaka zloupotreba ljekarskog zanimanja, nalaže da se odluke ljekara moraju zasnivati isključivo na postupcima koji olakšavaju trpljenje i ostvaruju zdravlje, poštujući pri tom prava, slobode, autonomiju i dostojanstvo svakog pacijenta i da profesionalni odnos ljekara prema pacijentu ne smije biti uslovljen bilo kojim neetičkim razlogom.

"Odredbe Etičkog kodeksa obavezujuće su za sve članove Komore, a za povrede odredbi Etičkog kodeksa predviđena je disciplinska odgovornost, uključujući i najstrože mjere“, navodi se u saopštenju.

Ističe se da se Zakonom o pravima pacijenata garantuje poštovanje ljudskog dostojanstva, fizičkog i psihičkog integriteta pacijenta i zaštita tih prava, pravo na sigurnost u toku medicinskih procedura, kao i pravo pacijenta da slobodno odlučuje o svemu što se tiče njegovog ili njenog života i zdravlja.

"Postupanje bez medicinske svrhe i bez pristanka, u intimnom kontekstu pregleda, predstavlja direktno kršenje ovih normi“, dodaje se u saopštenju.

Navodi se da Krivični zakonik Crne Gore propisuje kažnjivost djela protiv polnih sloboda, u smislu nedozvoljenih polnih radnji, kao i seksualnog uznemiravanja i posebno naglašava nedopustivost zloupotrebe svog položaja u ovom kontekstu u odnosu podređenosti ili zavisnosti, kakvim se može percipirati i odnos ljekara i pacijenta.

„Međunarodni kodeks medicinske etike i Deklaracija o pravima pacijenata Svjetske medicinske asocijacije obavezuju ljekare da se moraju pridržavati odgovarajućih profesionalnih granica, te naglašavaju da se ljekar nikada ne smije upustiti u zlostavljajuće, zloupotrebljavajće i druge neprikladne odnose ili ponašanje sa pacijentom, i ne smije se upuštati u seksualni odnos sa trenutnim pacijentom“, dodaje se u saopštenju.

Iz Komisije su rekli da pravo pacijenta na dostojanstvo, autonomiju i privatnost moraju poštovati u svakom trenutku, a ljekar je dužan da poštuje i sva druga ljudska prava pacijenata, kao i sve druge najviše standarde profesionalnog i etičkog ponašanja i naročito mora izbjegavati da djeluje na način koji može da oslabi poverenje javnosti u medicinsku profesiju.

Oni su kazali da Istanbulska konvencija (Konvencija Savjeta Evrope o sprečavanju i borbi protiv nasilja nad ženama i nasilja u porodici), koju je Crna Gora ratifikovala, takođe predstavlja obavezujući dokument i jasno prepoznaje seksualno nasilje nad ženama u zdravstvenim ustanovama kao oblik rodno zasnovanog nasilja, naglašavajući obavezu institucija da žrtve zaštite, osnaže i upućuju na adekvatne servise.

„S obzirom na prirodu ginekološkog pregleda, strogo poštovanje granica, svrhe svakog ljekarskog postupanja i informisanog pristanka je ključno“, rekli su iz Komisije.

Kako su naveli, svako fizičko postupanje izvan medicinski opravdane radnje i bez eksplicitnog informisanog pristanka izlazi iz okvira zakonitog i etički dopuštenog postupanja.

„Komisija za etička pitanja i deontologiju zaključuje da, u kontekstu ginekološkog pregleda, gdje su pacijentkinje pretežno žene, svaki neželjeni dodir seksualne prirode predstavlja ne samo kršenje etičkih normi, kršenje zakona i potencijalno krivično djelo, već predstavlja i rodno zasnovano narušavanje dostojanstva, autonomije i sigurnosti“, kaže se u saopštenju.

Navodi se da je to u direktnoj koliziji sa obavezama iz nacionalnih i međunarodnih etičkih i profesionalnih kodeksa i standarda.

„Svaki oblik seksualizovanog ponašanja u situacijama ginekoloških pregleda, predstavlja posebno težak oblik nasilja nad ženama, jer se oslanja na asimetriju moći, zloupotrebu profesije, i ranjiv položaj pacijentkinje“, kaže se u saopštenju.

Iz Komisije su rekli da zloupotreba moći u takvom prostoru može ostaviti dugotrajne posljedice po mntalno zdravlje, dovesti do nepovjerenja u zdravstveni sistem i izbjegavanja zdravstvene zaštite.

„Komisija naglašava da zdravstvene ustanove moraju biti apsolutno bezbjedna sredina za sve pacijente, a naročito pacijentkinje, a svaki ljekar osoba od nepokolebljivog stručnog i etičkog integriteta“, ističe se u saopštenju.

Komisija je istakla da je svaki oblik seksualnog nasilja, seksualnog uznemiravanja ili seksualizovanog ponašanja prema pacijentima apsolutno nedopustiv.

Oni su najoštrije osudili svaki oblik rodno zasnovanog nasilja, posebno u kontekstu ginekoloških pregleda.

Navodi se da Komisija insistira na nultoj toleranciji na zloupotrebu profesionalne moći, poštuje presumpciju nevinosti, ali naglašava da su ovakvi navodi – ako se dokažu – za svaku najstrožu osudu.

Komisija, kako se dodaje, razmatra prijavu tog slučaja koja se odnosi na potencijalnu povredu Kodeksa medicinske etike i deontologije, a po procjeni, mišljenje će dostaviti nadležnom organu komore.

„Komisija garantuje da će preduzeti sve mjere u cilju zaštite prava pacijenata i integriteta medicinske profesije“, poručuje se u saopštenju.