Nemanja Rujević (priredio izbor iz štampe)  [ DW ]

13. 11. 2025. 10:56

Handelsblat: Strani lanci supermarketa „šikanirani“ u Srbiji

„Evropski lanci supermarketa žale se na šikaniranje u Srbiji“ – pod tim naslovom ekonomski dnevni list Handelsblat piše o ograničenju marži u Srbiji i postavlja pitanje: „Može li EU da toleriše ovakvo ponašanje?“

Holandski trgovački koncern Ahold Delez, saznaje list, do kraja godine zatvoriće dvocifreni broj filijala Maksija u Srbiji. „Svake sedmice srpska kćerka-firma centrali prijavljuje milionske gubitke.“

Prošle godine, podsjeća Handelsblat, srpski ogranak Deleza obrnuo je 1,4 milijarde evra i profitirao 63 miliona evra.

„Za slom nisu odgovorne greške menadžmenta ili snažna konkurencija već politička volja srpskog predsjednika Aleksandra Vučića“, piše list. Podsjeća se na odluku sa kraja avgusta da se ograniče marže maloprodaje.

„Pogođen je njemački lanac Lidl. Na srednji rok, maloprodaja bi mogla biti sasvim prognana iz zemlje“, ocjenjuje Handelsblat.

Mađarska kao uzor

Dodaje da se takvo ponašanje zemlje-kandidata „teško može tolerisati u Briselu“ i da ima posledice. Za sada u vidu kritike u poslednjem izvještaju o napretku gdje piše da se ograničenjem marži narušavaju tržišni principi EU.

O tome evropski poslanik Danijel Frojnd iz njemačkih Zelenih kaže: „Takvo uplitanje u tržište i utvrđivanje cijena od strane iliberalnih političara na kraju vodi lošijoj ponudi za mušterije.“

Diseldorfski Handelsblat dodaje da se Srbija ugleda na susjednu Mađarsku gdje strane firme godinama zamjeraju da im se nameću posebni porezi i birokratske prepreke. Evropska komisija je zbog ograničenja marži otvorila postupak protiv Mađarske, a nakon tužbe austrijskog Špara.

„Orban je posebne namete protiv supermarketa pravdao time da ovi koriste inflaciju kako bi povećali cijene i ostvarivali ekstra-profit. Slično argumentuje i Vučić“, piše njemački list.

Uz to, Vučić se godinu dana suočava sa masovnim protestima, dodaje se u članku, pa je u stranim trgovcima našao navodnog krivca.

Političar Zelenih Frojnd kaže da Orban i Vučić krive prije svega strane lance za svoju propalu politiku i očajan ekonomski bilans.

Čekaju februar

List podsjeća da je u Srbiji od septembra na snazi uredba o ograničenju marže na oko 3.000 proizvoda na najviše 20 odsto. „Kako maloprodaja iz te marže mora da finansira sve troškove – kiriju, energiju, marketing i ljudstvo – uz to ograničenje jedva da mogu raditi isplativo“, piše list.

Dodaje se da su kontrole bile intenzivne, da su supermarketi morali u roku od 24 sata da za svaki proizvod dokazuju da ne krše uredbu. Delez je već kažnjen sa 24,5 miliona dinara, protiv čega se firma žali sudu.

Handelsblat navodi da je Delez bio jedan od retkih koji je javnim saopštenjem kritikovao mjere. „Zato djeluje da nije slučajno što su državne inspekcije posebno rigorozno kontrolisale trgovine ovog lanca. U međuvremenu je Delez prestao da komentariše državne mjere.“

Kako se dodaje, trgovce posebno ljuti što pravila važe samo za firme sa godišnjim obrtom od preko 38 miliona evra. „Time pogađa mahom velike strane lance, a ne male srpske trgovce.“

Navodi se da lanci pokušavaju da smanje troškove i izdrže još nekoliko mjeseci, nadajući se da uredba neće biti produžena posle februara 2026. godine.