[ Ivan Mijanović, dopisnik RTCG iz Brisela ]

NACRT ZAKLjUČAKA

Lideri EU: Podrška ubrzanju pristupanja, osuda nasilja na sjeveru Kosova

Lideri zemalja EU tokom predstojećeg Samita ponoviće punu i nedvosmislenu posvećenost perspektivi članstva Zapadnog Balkana u EU i podršku ubrzanju procesa pristupanja, navodi se u nacrtu zaključaka.

Evropski savjet u zaključcima osuđuje nedavne nasilne incidente na sjeveru Kosova i poziva na hitnu deeskalaciju situacije, na osnovu ključnih elemenata koje je Evropska unija već istakla 3. juna 2023.

“Stranke treba da stvore uslove za prijevremene izbore u sve četiri opštine na sjeveru Kosova. Neuspjeh deeskalacije tenzija imacće negativne posledice”, poručuje se u nacrtu zaključaka Evropskog savjeta.

Dalje se navodi da je od suštinske je važnosti da se nastavi dijalog uz podršku EU koji vodi visoki predstavnik i brza implementacija Sporazuma ka putu normalizacije i Aneksa za implementaciju.

“To uključuje osnivanje Asocijacije/Zajednice opština sa srpskom većinom”, navodi se u zaključcima koje će usvojiti lideri zemalja EU na Samitu koji će biti održan 29. i 30. juna u Briselu.

Uskoro mjere protiv Kosova

Generalni direktor direktorata za proširenje u Evropskoj komisiji (EK) Gert Jan Koopman tokom jučerašnje rasprave pred Odborom za vanjske poslove Evropskog parlamenta (EP) potvrdio da će EK ubrzo izaći sa formanim predlogom mjera protiv Vlade Kosova.

Te mjere, kako je najavio, podrazumijevaće potpunu obustavu svih bilateralnih kontakata sa Vladom Kosova, obustavu svih sastanaka u okviru procesa stabilizacije i pridruživanja i suspenziju sredstava za Kosovo, uključujući i obustavu zaključivanja ugovora i postupaka nabavke.

Specijalni predstavnik EU za dijalog Beograda i Prištine Miroslav Lajčak predstavio je konkretne mjere koje treba da preduzmu Kosovo i Srbija u cilju spuštanja tenzija na sjeveru Kosova, o kome se govorilo tokom nedavnog kriznog sastanka predsjednika Srbije Aleksandra Vučića i premijera Kosova Aljbina Kurtija sa evropskim zvaničnicima.

Prema tom planu, treba da dođe do "istovremenog" povlačenja kosovskih specijalnih policijskih jedinica iz opštinskih zgrada na sjeveru Kosova, udaljavanja gradonačelnika iz ovih objekata u alternativne zgrade, raspisivanja vanrednih izbora i sudskih procesa prema nasilnim demonstrantima koji su napali trupe KFOR-a.

Od Srbije se očekuje da omogući učešće Srba na izborima i obezbijedi da oni neće biti zastrašivani, a od Srpske liste, najvećeg političkog subjekta Srba na Kosovu, da se javno izjasni da će učestvovati na predstojećim varendnim lokalnim izborima u četiri opštine na sjeveru.

"Region je takođe veoma zabrinut. Postoji realan strah da će se kriza preliti. Bez brzih i odlučnih koraka ka deeskalaciji, ovo se ne može dobro završiti", upozorio je Lajčak.

Visoki predstavnik Žozep Borelj u ime EU objavio je početkom mjeseca izjavu u kojoj Evropska unija najoštrije osuđuje nasilne akte protiv građana, trupa KFOR-a, organa za sprovođenje zakona i medija na sjeveru Kosova.

“Nasilje se moglo izbjeći i mora se izbjeći u budućnosti“, poručio je Borelj.

Tada je istaknuto da Evropska unija čvrsto stoji iza misije NATO-a KFOR i misije EU EULEKS u ispunjavanju njihovih mandata. Borelj je pozvao Kosovo i Srbiju da odmah i bezuslovno preduzmu mjere ka deeskalaciji, prestanu da koriste retoriku podjela i uzdrže se od bilo kakvih daljih nekoordinisanih akcija.

Najavio je i da je Evropska unija spremna da sprovede odlučne mjere, kao i da će neuspjeh deeskalacije tenzija dovesti do negativnih posljedica.