P. R. [ Beta ]

Palestinci oslobođeni iz izraelskog zarobljeništva stigli u Gazu i na Zapadnu obalu

Palestinci su u gradovima Bejtunija, na Zapadnoj obali, i Kan Junis, u Pojasu Gaze, klicanjem dočekali gotovo 2.000 sunarodnika koje je danas Izrael oslobodio iz zarobljeništva u skladu sa sporazumom o primirju, u zamjenu za taoce koje je oslobodio Hamas.

Među oslobođenim zarobljenicima koje su dovezli autobusi Međunarodnog komiteta Crvenog krsta je oko 1.700 od hiljada Palestinaca koje je izraelska vojska zarobila u Gazi tokom dvogodišnjeg rata i pritvorila bez optužnica.

U Bejtuniji su im date tradicionalne marame „kufije“ – znak nacionalnog ponosa. Neki su ih nosili na ramenima, a drugi su iscrpljeni potonuli u stolice.

„Bila je to neopisiva patnja – glad, nepravedan tretman, ugnjetavanje, mučenje i psovanje – više nego što možete zamisliti“, rekao je Kamal Abu Šanab, 51-godišnji član Fataha iz grada Tulkarema na Zapadnoj obali, i dodao da je u izraelskom zatvoru izgubio 59 kilograma.

Ministarstvo pravde Izraela saopštilo je da je oslobođeno i 250 Palestinaca koje je Izrael ranije osudio na zatvorske kazne, većinom zbog napada, nekih i smrtonosnih, i to od prije više decenija, a neki su bili u zatvoru i zbog blažih djela.

Od te grupe bivših zatvorenika, Izrael je 154 protjerao u Egipat, odakle će biti prebačeni u svoje zemlje.

Ostali se vraćaju u svoje domove u Istočnom Jerusalimu, na Zapadnoj obali i u Pojasu Gaze.

Tokom rata, izraelske snage zarobile su hiljade Palestinaca na kontrolnim punktovima i tokom racija na skloništa raseljenih i na bolnice.

Oslobađanja zarobljenika i zatvorenika imaju snažan odjek na obje strane.

Za Izraelce, to je duboko bolno jer su neki od oslobođenih osuđeni zbog napada u kojima su ubijeni civili i vojnici.

Za Palestince, pitanje zatvorenika je politički obojeno. Skoro svi imaju prijatelja ili člana porodice koga je Izrael zatvorio, posebno mladi.

Dok Izrael smatra zatvorenike teroristima, mnogi Palestinci ih vide kao borce za slobodu koji se opiru višedecenijskoj izraelskoj vojnoj okupaciji.

Izvještaji grupa za ljudska prava koji detaljno opisuju uslove tokom njihovog zatočeništva, uključujući izolaciju, zlostavljanje i bolest, učinili su zatvorenike istaknutim simbolima političke borbe njihovog naroda.

U Kan Junisu, hiljade ljudi su klicale dok je odjekivalo slavljeničko veselјe. Oslobođeni Palestinci su, u sivim zatvorskim kombinezonima, ušli u bolnicu na ljekarske preglede.

Porodice često nijesu imale pojma da su im rođaci pritvoreni, i mjeseci bi protekli dok bi utvrdile da su u izraelskom pritvoru. Većina je bila pritvorena po zakonima donijetim u Izraelu na početku rata, koji su dopuštali pritvaranje Palestinaca mjesecima, proglašenih za „ilegalne borce“ bez sudske odluke ili pristupa advokatima.

Grupe za ljudska prava, UN i pritvorenici prijavili su rutinsko zlostavljanje u pritvorskim objektima, uključujući batine i nedovoljnu ishranu.

Izrael tvrdi da se pridržava svojih zatvorskih standarda u skladu sa zakonom i da istražuje sve izvještaje o kršenju propisa.

Oko 1.300 Palestinaca iz Gaze i dalje je u izraelskom pritvoru, prema popisu pritvorenika iz septembra koji je sprovela izraelska grupa za ljudska prava Hamoked.

Proslave pri dočeku oslobođenih na Zapadnoj obali održane su uprkos izraelskim upozorenjima da se to ne čini. Kružio je izraelski letak u kojem piše da će biti uhapšen svako ko podržava ono što nazivaju „terorističkim organizacijama“.

Palestinci su se okupili na brdima koja gledaju na zatvor Ofer. Oklopno izraelsko vozilo je prišlo i ispalilo suzavac i gumene metke. Dok su dronovi zujali iznad glava, masa ljudi se razbježala.

Prema spisku koji je objavio Hamas, među oslobođenim pritvorenicima iz Pojasa Gaze su dvije žene, šest mlađih od 18 godina i 30 muškaraca starijih od 60 godina.

Spisak od 250 oslobođenih osuđenih zatvorenika, starosti od 19 do 64 godine, uključuje 159 povezanih s Fatahom, političkom strankom koja upravlja Palestinskom upravom na Zapadnoj obali, i 63 povezana s Hamasom. Ostali su ili bez ikakvih veza s političkim grupama, ili iz drugih pokreta.

Mnogi su uhapšeni početkom 2000-ih, kada je izbila Druga intifada – palestinski ustanak podstaknut gnjevom zbog izraelske okupacije palestinskih teritorija uprkos godinama mirovnih pregovora. Palestinske oružane grupe izvele su napade u kojima su ubijene stotine Izraelaca, dok je izraelska vojska ubila nekoliko hiljada Palestinaca.

Neki su osuđeni u vojnim suđenjima za koja zagovornici ljudskih prava kažu da često nijesu imala zakonit postupak. Drugi su zatvoreni mjesecima ili godinama bez suđenja, u onome što je poznato kao „administrativni pritvor“. Izrael tvrdi da je ta praksa, koju Palestinci i grupe za ljudska prava široko kritikuju, potrebna da bi se spriječili napadi i izbjeglo dijeljenje osjetljivih obavještajnih podataka.

Na listi oslobođenih koju je objavio Hamas, nijesu se našla neka od najvažnijih imena zatvorenika, uključujući Marvana Bargutija, Hasana Salameha, Ahmeda Sadata i Abasa Al-Sajeda. Barguti se široko smatra potencijalnim nasljednikom palestinskog predsjednika Mahmuda Abasa.

Spisak oslobođenih zatvorenika koje je izdao Izrael uključuje i Šeika, 51-godišnjeg palestinskog policajca i člana Fataha, osuđenog na više doživotnih zatvora 2000. godine zbog uloge u ubistvu dva izraelska vojnika koje je napala masa u policijskoj stanici na Zapadnoj obali, uključujući i jednog koji je bačen kroz prozor stanice.

Na spisku je i Isa, 57-godišnji komandant Hamasa, zatvoren doživotno 1993. godine – prije privremenih mirovnih sporazuma u Oslu. Bio je među osuđenima zbog otmice i ubistva 29-godišnjeg izraelskog graničnog policajca te godine. Veći dio svojih više od tri decenije iza rešetaka proveo je u samici, te je postao simbol među zagovornicima prava zatvorenika.

Dva brata – 56-godišnji Mohamed i 62-godišnji Abdel Džavad Šamasneh – osuđena su 1993. godine na više doživotnih zatvorskih kazni zbog svoje uloge u napadu nožem, u kojem su ubijeni izraelski autostoperi čija su tijela nađena u koritu rijeke u Jerusalimu 1990. godine, tokom Prve palestinske intifade.

Na spisku oslobođenih je i Fatafta, 47-godišnji član Fataha koji je izdržavao kaznu doživotnog zatvora. Bio je jedan od dvojice osuđenih za ubistvo nožem američke turistkinje Kristin Luken, koja je planinarila.