Tufik Softić

RE POPULACIJA U BERANAMA

Od socijalne pomoći živi 50 odsto domaćinstava

U opštini Berane 50 odsto romskih i egipćanskih (RE) domaćinstava opstaje tako što prima socijalnu pomoć, svega 14 odsto njih ima neku vrstu radnog angažmana, dok čak 30 odsto domaćinstava ove populacije na mjesečnom nivou prihoduje iznose koji ne prelaze 100 eura.

To su rezultati analize stanja o položaju ove ugrožene polulacije u Beranama koju je, uz podršku Građanske alijanse uradilo Udruženje za podršku Roma i Egipćana Berane.

Direktor ove nevladine organizacije Sultan Beća kazao je Portalu RTCG da su najveći problemi RE populacije u ovom sjevernom gradu siromaštvo i stanovanje.

“Naselje Riversajd, u kojem stanuje 47 RE domaćinstava, nalazi se na krajnje nepovoljnom terenu u smislu izloženosti učestalim poplavama. Mjestani naselja Riversajd očekuju od opštine Berane da opredijeli parcelu za izgradnju stambenih jedinica, dok je Ministarstvo finansija opredijelilo 400.000 eura za ove namjene, za početne radnje za izgradnju stambenih jedinica”, kazao je Beća. 

On je objasnio da su prilikom davnašnjeg rješavanja problema stanovanja mještana naselja Riversajd za raseljena lica sa Kosova koji su utočiste našli u Crnoj Gori, za pripadnike RE populacije izgrađene montažne kuće na obali rijeke Lim, na potpuno neprikladnoj lokaciji gdje postoji problem sa podzemnim vodama.

“Mjestani naselja Riversajd su godinama jedno od najugrozenijih podrucja u regionu, pri čemu su brojne poplave unistile sve sto se moglo uništiti. Potpuna vlaga u kućama, uništenje inventara, loš uticaj na zdravlje mještana, izostajanje sa nastave za djecu učenike osnovnoškolskog i srednjoškolskog uzrasta ostavili su brojne posljedice. Problemi sa kanalizacijom su takodje evidentni, te je i Ombudsman utvrdio  katastrofalno stanje za život u ovom naselju” kazao je Beća.

IZ ovog RE udruženja su se, imajući u vidu uslove nedostojne za život u 21. Vijeku, obratili Opštini Berane i Ministarstva rada i socijalnog staranja.“Obratili smo se i Ministarstvu ljudskih i manjinskih prava, kao i koordinatoru za praćenje Strategije za socijalnu inkluziju Roma i Egipćana Sokolju Beganaju. Prije svega toga, upoznali smo i poslanike različitih skupštinskih odbora sa ovim problemom i naišli na razumijevanje” – rekao je direktor Udruženja za podršku roma i Egipćana. 

Poslije toga oni su, kako kaže, dobili akt od Ministarstva ljudskih i manjinskih prava da je Ministarstvo finansija opredijelilo 400 000 eura za početak rješavanja ovog problema.“Put za rješavanje ovog problema je bio dugačak, ali nailazili smo na razumijevanje svih aktera u ovom procesu. Pri svim teškim situacijama, opština Berane nam je izlazila u susret i pomagala pri poplavama, na čelu sa predsjednikom Vukom Todorovićem i potpredsjednikom Damjanom Ćulafićem. Sva naša zalaganja podržao je i nacionalni koordinator Sokolj Beganaj, a pomoć pri najtežim momentima pružila je i direktorica JPU "Radmila Nedić", Marina Gojković, kao i direktor Osnovne škole 'Radomir Mitrović', Aco Vujović”, ističe Beća.

Nakon svega, kako je rekao, mještani očekuju  da se ubrzo opredijeli parcela za izgradnju stambenih jedinica za mještane naselja Riversajd.

“Očekujemo brzo određivanje parcele, kao i dalje procedure, kako bi se obezbijedilo još sredstava za ove namjene i očekujemo niz sastanaka sa rukovodstvom Vlade Crne Gore, u cilju ažurnosti po ovom pitanju i konačnu izgradnju novih stambenih jedinica”, navodi direktor NVO Udruženje za podršku Roma i Egipćana Sultan Beća.

Ono što je veliki uspjeh u pogledu socijalne inkluzije Roma i Egipćana u Beranama je, kako ističu iz ove organizacije, činjenica što se ove školske godine u Dječiji vrtić ,,Radmila Nedić,, upisalo 58 djece RE populacije, i sa time se olakšavaju mnoge barijere pri školovanju djece iz ove ranjive populacije. 

“Opština nam je partner i podržava sve aktivnosti na polju obrazovanja”, kazali su iz Udruženja za podršku Roma i Egipćana.

Kao posebno važno iz ove organizacije ističu da je preko 70 djece RE populacije dobilo zdravstvene knjižice, na osnovu regulisanog boravka roditelja, te se i na taj način doprinosi boljoj zdravstvenoj zaštiti ovoj populaciji.

“Dom zdravlja, Fond zdravstva, Ministarstvo zdravlja, Opština Berane, dug bi bio spisak pojedinca i institucija kojima smo zahvalno što nam pomažu i izlaze u susret,  i u našim najtežim situacijama su uvijek sa nama”, kazao je izvršni direktor Udruženja za podršku Roma i Egipćana Berane.

Ovaj mladi čovjek je prošao dug put od borbe za koru hljeba, do, moglo bi se reći, lokalnog lidera u borbi za bolji život i integraciju ne samo novopridošlih pripadnika RE populacije, već i domicilnih Roma. 

Sultan Beća se bori za njihovu degetoizaciju iz naselja Donji Talum, sa jedne, i Riversajd, sa druge strane Lima. 

Egićani i Romi stigli su u Berane sa ratnim vihorom na Kosovu 1999. godine. Pitanje smještaja pratilo ih je dugi niz godina. Živjeli su u barakama od drveta ili u šatorima. 

Poslije mnogo problema i neljudske patnje, izgradnju novog naselja „Riversajd“,  pored bivše fabrike „Polimka“, kao savremeni geto,  finansirala je Evropska agencija za rekonstrukciju, posredstvom njemačke humanitarne organizacije „Help“.

Sa trideset kuća, naselje je vremenom postalo pretijesno za sve novopridošle Egipćane i Rome, pa su se mnogi od njih nastanili pored domicilnih Roma u naselju Donji Talum. Tu je tek bijeda potpuno vidljiva i golim okom. 

Zatim su se pojavili i problemi sa čestim poplavama i privremenim iseljavanjima, jer se naselje nalazi na samoj obali Lima, po čemu je i dobilo naziv Riversajd.  Prema popisu stanovništa iz 2011. godine u Beranama se 531 osoba izjasnila kao pripadnik romske nacionalnosti, ali će pretpostavlja da je taj broj zajedno sa Egipćanima mnogo veći. Beća napominje  da je tačan broj Roma i Egipćana teško utvrditi zbog čestog mijenjanja mjesta boravka.