Ljudi i događaji - 13. novembar

Radio i televizija Crne Gore podsjećaju na događaje koji su obilježili današnji dan.

1813.

Crna Gora slavi Njegošev dan - praznik kulture.

Na današnji dan, 1813, na Njegušima je rođen Petar II Petrović Njegoš, crnogorski vladika, pjesnik, filozof i državnik. Rođen je u selu Njeguši. Kao državnik postavio je temelje moderne crnogorske države, ustanovio izvršnu vlast i Senat, organizovao sudove, uveo poreze. Za njegove vladavine osnovana je prva štamparija na Cetinju 1834. i podignuta prva škola. Petar II Petrović Njegoš, jedna je od najznačajnijih ličnosti u istoriji crnogorske književnosti i kulture. Umro je po starom kalendaru 19, a po novom 31. oktobra 1851. Četiri godine poslije smrti, po njegovoj želji, Njegoševi zemni ostaci pohranjeni su u kapelici na Lovćenu, a 1974. preneseni u novopodignuti Mauzolej. Poznata djela: "Gorski vijenac", "Luča mikrokozma", "Lažni car Šćepan Mali".

1868.

Umro je italijanski kompozitor Đoakino Antonio Rosini, autor 39 opera od kojih su načuvenije: Seviljski berberin, Viljem Tel i Otelo.

1871.

Rođen je Vladislav Ribnikar, osnivač lista "Politika", njen prvi direktor i glavni urednik. Jedan je od osnivača TANJUG-a i prvi direktor te agencije.

1912.

Rođen je francuski pisac rumunskog porijekla Ežen Jonesko koji se svojom antidramom suprotstavio klasičnom pozorištu, odbacivši svaku akciju, uzročnu povezanost i tradicionalne šeme klasičnih dramskih djela.

1974.

Umro je Vitorio de Sika, italijanski filmski režiser i glumac. Značajno je doprinio razvoju italijanskog neorealizma, prikazujući u filmovima stvarnost poslijeratne Italije. Često je koristio glumce amatere, što su kasnije i drugi reditelji preuzeli od njega.

1981.

Na Cetinju je otvoren Kulturološki fakultet s odsjecima za konzervaciju i restauraciju, u zgradi bivšeg Ruskog poslanstva.

1991.

Počelo je četvorosatno emitovanje programa lokalne radio-stanice Radio Cetinja. Glavna i odgovorna urednica bila je Marina Radulović.

2007.

U Skupštini Crne Gore jednoglasno je ratifikovan Sporazum o stabilizaciji i pridruživanju Evropskoj uniji.

2009.

Književniku Mirku Kovaču uručena je u Vladinom domu na Cetinju prva Njegoševa nagrada u nezavisnoj Crnoj Gori, za knjigu pripovjedaka "Ruže za Nives Koen“. Nakon dvanaestogodišnje pauze, Njegoševa nagrada je obnovljena kao međunarodno priznanje i podrazumijeva vrednovanje književnih djela iz nacionalnih kultura južnoslovenskih država.

2012.

U Podgorici je otvorena kancelarija Evropske jevrejske unije za Crnu Goru i Jugoistočnu Evropu.

- Dan je Prijestonice i Dan oslobođenja Cetinja. Na današnji dan, 13. novembra 1944. godine, Deseta crnogorska brigada u sadejstvu sa drugim partizanskim jedinicama, fašističkom okupatoru je zadala konačan udarac na ovom prostoru, čime je izvojevana sloboda u cetinjskom kraju.