B.B. [ RTS ]

Ni obale, ni plaže – Sargasko more fenomen usred Atlantika

Jedino more na svijetu koje nema kopnene granice i definišu ga samo okeanske struje je Sargasko more. Ima sopstveni ekosistem i morske struje, iako ne dodiruje nijedan komadić kopna. Ovaj jedinstven morski prostor u Atlantskom okeanu, vjekovima fascinira naučnike i moreplovce, a posljednjih godina i zaštitnike prirode.

Sargasko more se nalazi u sjevernoatlantskoj suptropskoj zoni koja se nazva „Vrtlog“(Gyre). Golfska struja ovom moru daje zapadnu granicu, a na sjeveru more je definisano Sjevernoatlantskom strujom. Na istoku Kanarskom strujom, a na jugu Sjevernoatlantskom ekvatorijalnom strujom.

Pošto je ovo područje definisano graničnim strujama, njegove granice su dinamične, u korelaciji sa centrom visokog pritiska na Azorima za bilo koje godišnje doba. Taj vrtlog poput nevidljivog zida, određuje granice onoga što nazivamo Sargasko more.

Ime mora potiče od sargasuma, vrste morske alge koja slobodno pluta na njegovoj površini, formirajući zlatno-smeđu morsku džunglu.

Vjekovima su istraživači plovili Sargaskim morem. Prvi pisani zapis potiče od Kristofera Kolumba iz 1492. godine. Pisao je o morskim algama za koje se plašio da bi mogle da zarobe njegov brod, plitkim skrivenim vodama koje bi mogle da ga nasukaju i nedostatku vjetra koji bi ih mogao da ih zaustavi u plovidbi.

Zadivljujući ekosistem

Topla plava voda i izuzetna količina morskih algi pružaju savršenu pozadinu za bujan ekosistem. Ova plutajuća morska biljka formira guste prostirke na površini koje su domaćini raznim kolonijama stvorenja.

Ove morske alge služe kao sklonište, mjesta za ishranu i mjesta za razmnožavanje raznih morskih vrsta. Sargasko more je dom nekim veoma zanimljivim stvorenjima poput glavatih kornjača, koje ovde započinju svoje fascinantno životno putovanje. Zatim, tu su jegulje iz dalekih rijeka u Evropi i Sjevernoj Americi koje se vraćaju u ove vode da bi se razmnožavale.

Takođe igra ključnu ulogu kao mjesto za mriješćenje raznovrsnih vrsta, uključujući neke od ugroženih vrsta poput jegulja, ribe delfina i bijelog marlina. Sargasovo more takođe služi kao godišnja migraciona ruta za impresivnog grbavog kita. Svake godine putuju kroz njegove tople vode, doprinoseći čudu i složenosti ovog raznolikog morskog ekosistema.

Uprkos nedostatku kopnenih granica, to je važno područje za rute ptica selica. Ptice se ovde često odmaraju tokom svojih dugih putovanja. Ovo raznoliko stanište sa plutajućim morskim algama pruža hranu i sklonište mnogim vrstama. Ovo doprinosi bogatom biodiverzitetu mora, čineći ga zadivljujućim regionom za proučavanje obrazaca migracije ptica.

Iako vrvi raznovrsnim divljim životinjama, Sargasovo more je istorijski predstavljalo izazov za mornare. Njegove guste morske alge otežavale su plovidbu i mogle su učiniti brodove nemoćnim. Takođe krije zanimljive misterije. Brojni nestanci poznatih ličnosti povezani su sa ovim područjem. Međutim, ono je više isprepleteno mitovima i narodnim pričama nego potvrđenom naukom.

Sargaski sporazum

Sargasovo more je nesumnjivo riznica morskog života. Zaštita ovog dragocjenog biodiverziteta je ključna za održavanje ravnoteže našeg okeanskog ekosistema.

Ekolozi, naučnici i okeanografi često ističu važnost Sargaskog mora i njegovu ključnu ulogu u okeanskoj biodiverzitetu.

Godinama ga proučavaju naučnici iz cijelog svijeta kako bi bolje razumjeli njegove složene ekosisteme, uticaj klimatskih promjena na okean i migracije ključnih morskih vrsta.

Zemlje sa obalama Atlantskog okeana potpisale su 2014. godine Sargaski sporazum, kojim su se obavezale da će čuvati ovo jedinstveno područje.

Kao i svi okeani i mora, i Sargasko more danas je ugroženo plastičnim otpadom, klimatskim promjenama i prekomjernim ribolovom. Ovo čudo skriveno ispod površine okeana dokaz je da priroda milionima godina ima sopstvena pravila i ritam – koje čovjek često, namjerno ili nenamjerno, narušava.