Tufik Softić

Mermer kao neiskorišćeno rudno bogatstvo

Iako su tehnički uslovi za eksploataciju mermera sa nalazišta Žoljevica u Andrijevici zadovoljavajući, kombinacija loše privatizacije, finansijskih problema oko koncesija, otuđene i uništene imovine i nedostatka zainteresovanih investitora, učinila je da je rudnik i dalje u stanju mirovanja.

Nakon što je Vlada odbila ponudu biznisemana Veselina Pejovića, odnosno njegove kompanije “Uniprom metali” o dodjeli koncesija na 28 godina, novih investitora do sada nije bilo. Ta ponuda je, kako je Portal RTCG ranije pisao, odbijena jer je iznos koncesione naknade bio mali, ili precizno sedam odsto.

Iz Opštine Andrijevica su objasnili da bi to značilo svega od 30 do 50 hiljada eura na godišnjem nivou ukupnih prihoda za lokalnu upravu u ovom sjevernom gradu.

Oni su kazali da nemaju novih informacija u vezi sa nalazištem mermerne rude na lokalitetu Žoljevica.

Kako stvari trenutno stoje, iako je ležište u planovima, procedura je još uvijek u fazi javne rasprave i pripreme koncesionog akta, ali prema dostupnim podacima još niko nije poakazo interesovanje i zvanično “ušao u igru” sa novim i potpunim ponudama.

Nalazište mermera u Andrijevici se prostire na čak sedamdeset hektara, i to još prema istraživanjima iz šezdesetih godina.

Nova istraživanja, koja je radio Geološki zavod iz Podgorice, potvrđuju te prvobitne informacije, kao i to da se radi o takozvanom ukrasnom kamenu visokog i izuzetnog sjaja, odnosno da njegovu osnovu čini arhitektonski građevinski kamen, ili skraćeno AGK.

Prema njegovim riječima tek mali procenat mermernog kamena sa nalazišta u Andrijevici slabijeg je kvaliteta i slabijih mehaničkih svojstava.

Sve je to, kako objašnjavaju, pristupačno za valorizaciju i sa ranijom zapljenom i prodajom bivših poslovnih prostora fabrike Mermer i manjeg dijela zemljišta od strane NLB banke, nema nikave veze.

Oglasom za prodaju poslovnih prostora i zemljišta iz porfolija NLB banke prije dvije godine doznalo se da je ta banka izvršila zapljenu i nekada milionski vrijednu fabriku prodaje za sitne pare.

Prema ranijem oglasu poslovne objekte površine 1.291 metar kvadratni, sa zemljištem ukupne površine 12.942 kvadra u opštini Andrijevica, list nepokretnosti 5 KO Zabrđe, NLB banka oglasila je tada na prodaju za svega 54.000 eura, i nema javno dostupnih podataka o tome da li je prodala.

Ući u trag tome od koga je banka zaplijenila ovu imovinu, odnosno ko se prethodno kod ove banke i koliko kreditno zadužio stavljajući pod hipoteku cjelokupnu imovinu, nije baš jednostavno.

Nekada uspješna privredna kompanija u Andrijevici, sa nalazištem mermera ispod planine Žoljevice, od privatizacije je promijenila više vlasnika, zatim ušla u stečaj, pa potom ponovo mijenjala vlasnike.

Prema nekim informacijama, poslednji vlasnici su bili iz Grčke, i može se pretpostaviti da su oni ti koji su podigli krediti i otišli, ostavljajući banci imovinu.

Preduzeće Mermer je formirano u drugoj polovini prošlog vijeka. Uspješno je radilo dugi niz godina, sve dok prije više od tri decenije nije počelo da zapada u dugove i doživjelo uvođenje stečaja.

U međuvremenu jedan beogradski investitor je, u partnerskom odnosu sa Opštinom Andrijevica, kupio imovinu Mermera formirajući pritom preduzeće pod nazivom Andrimer.

U tom preduzeću, koje je obnovilo proizvodnju finalne obrade drveta, uposlilo se dvadesetak radnika. Taj pogon je radio kratko, ali je beogradski investitor otkupio udio koji je Opština Andrijevica imala u Mermeru.

Andrimer je više puta ustupan pod zakup da bi na kraju bio prodat nekoj grčkoj kompaniji, koja nikad ispod Žoljevice nije organizovala neki vid proizvodnje, iako je za tako nešto podigla kredit stavljajući imovinu preduzeća kao hipoteku.

Ta imovina je potpuno devastirana, a prava istina o sudbini imovine bivše kompanije Mermer, koja se nalazila izvan Andrijevice, nije poznata.

Prethodno je, kako pričaju Andrijevčani i neki od bivših radnika Mermera, kojih je u najboljim vremenima bilo preko stotinu, iz objekata koji su išli iz ruke u ruku, pokradena sva oprema i vrijedne mašine.

Činjenica da NLB banka pokušala da proda poslovne prostore nekadašnje fabrike Mermer, površine hiljadu i trista kvadrata, kao i hektar i trista zemljišta, za svega pedeset četiri hiljade eura, slikovito govori o tome kroz šta je sve prošla ova nekadašnja kompanija i kakvi su sve “biznismeni” kroz nju protutnjali za vrijeme tranzicije.

Iz lokalne uprave u Andrijevici su objasnili da nalazište mermera ne pripada objektima koji su oglašavani na prodaju i da bi ono moglo bez ikavih problema da se valorizuje. Za sada, međutim, osim “Unipromove” ponude koja je bila neprihvatljiva, drugih zainteresovanih investitora za sada još uvijek nema.